






լինել առողջ ցանկացած պահի կարողանալ որևէ բան խմել
քնել հեծանիվը թողնել առանց կողպելու
ստանալ աշխատավարձ լինել հարուստ
նկարել նկար զբաղվել երաժշտությամբ
ունենալ ABS համակարգով ավտոմեքենա ուշ ժամի երթևեկել միայնակ
ապրել բնակարանում արժանանալ գովեստի ուսուցչի կողմից
ամուսնացած լինել ունենալ հաջողություններ սպորտում
լինել սիրված
տաք ուտեստ ուտել
ունենալ բաճկոն
նավարկել աշխարհի շուրջը
կարողանալ մաքուր օդ շնչել
Վերաբերական կոչվում են այն բառերը, որոնք արտահայտում են խոսողի վերաբերմունքը և երանգավորում են նախադասությունը կամ որևէ անդամ։ Ըստ իրենց արտահայտած վերաբերմունքային իմաստի վերաբերականները լինում են․
Վերաբերականները նախադասության անդամ չեն համարվում։
Վերաբերականներն առանձին հնչերանգով անջատվում են նախադասության անդամներից ստորակետով։
Օրինակ՝ Վարպետը, անշուշտ, ոսկի ձեռքեր ուներ: Արմենը, իմիջիայլոց, լավ երաժիշտ է;
Խոսողի հարցական վերաբերմունքն արտահայտող երկբայական վերաբերակնների վրա դրվում է հարցական նշան։
Օր.՝ Չէ՞ որ կյանքում չհասկացավ ոչ ոք մեզ: (Ե. Չ.)
Առաջադրանք:
1.Վերաբերականները խմբավորե՛լ ըստ տեսակների։
Դժբախտաբար, անկասկած, արդարև, անշուշտ, միայն, ահավասիկ, ի դեպ,
անպատճառ, ահա,անպայման, իսկապես, իրոք, հիրավի, ո՛չ, չէ՛, գուցե, երևի,
իմիջիայլոց, թերևս, կարծեմ, կարծես, միգուցե, այնուամենայնիվ, մի՞թե, արդյոք,
երանի, ցավոք, նույնիսկ, մանավանդ, մինչև իսկ, գեթ, լոկ, գոնե, կարծես թե,
սոսկ, միայն թե, անկասկած, հապա, մի, համենայն դեպս, այսուհանդերձ։
ահավասիկ,
մի՞թե, արդյոք,
երանի,
հաստատական — անշուշտ, արդարև, հիրավի, անպատճառ, անկասկած, անպայման, իրոք, իսկապես
գնահատողական — Դժբախտաբար, ցավոք
ժխտական — ո՛չ, չէ՛
սաստկական — մանավանդ, նույնիսկ, մինչև իսկ
երկբայական — գուցե, միգուցե, երևի, թերևս, կարծեմ, կարծես, կարծես թե
սահմանափակման — գեթ, լոկ, գոնե, սոսկ, միայն, միայն թե,
կամային — հապա, մի, ահա
զիջային — համենայն դեպս, իմիջիայլոց, ի դեպ, այնուամենայնիվ, այսուհանդերձ
2. Կազմել նախադասություններ` գործածելով անկասկած, նույնիսկ, այնուամենայնիվ, կարծես թե, ցավոք, իրոք, մանավանդ, միմիայն վերաբերականները:
Նա անկասկած կասի իր ասելիքը։
Նույնիսկ հասարակ մարդիկ չեն անի դա։
Այնուամենայնիվ ես գիտեի դրա մասին։
Կարծես թե ծովի վրա է նա քայլում։
Ցավոք ես չհասցրեցի դա անել։
Այդ կեչպարը նմանեցնում է մի իրավիճակի։
Նա կհասցնի գնալ դպրոց։
3.Բառաշարքում գտնել իմաստով իրար մոտ վերաբերականները:
Իհարկե, անկասկած, ասես, լոկ, դժբախտաբար, իրավամբ, հիրավի, միայն, տարաբախտաբար, անշուշտ, անտարակույս, կարծես:
Լոկ — միայն
Իհարկե — անշուշտ
Տարաբախտաբար — դժբախտաբար
Անկասկած — անշուշտ
Ասես —
Իրավամբ —
Ես մի փոքրիկ սիրտ ունեմ: Շատ փոքրիկ, շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ:
– Մարդու սիրտը չպետք է դատարկ մնա, – ասում է տատիկը, – եթե դատարկ մնա, դատարկ ծաղկամանի նման տգեղ կլինի և մարդուն ցավ կպատճառի:
Ահա, հենց այդ պատճառով էլ երկար ժամանակ է՝ մտածում եմ՝ այս փոքրիկ սիրտը ո՞ւմ նվիրեմ: Այսինքն՝ ո՞ւմ պետք է սրտիս մեջ տեղավորեմ, որ բոլորից լավը լինի: Ճիշտն ասած՝ ախր, չգիտեմ՝ ինչպես ասեմ…Սիրտս ուզում է՝ այս ամբողջ-ամբողջ, փոքրիկ-փոքրիկ սիրտս՝ մի փոքրիկ, սիրուն տնակի պես, մի այնպիսի մեկին նվիրեմ, որին շա՜տ-շա՜տ եմ սիրում…կամ…չգիտեմ…մեկին, որ շատ լավն է:
Մեկին, որ իսկապես արժանի է իմ շատ փոքրիկ և մաքուր սրտի մեջ տնակ ունենալու: Ճիշտ եմ ասում, չէ՞։
– Սիրտը հյուրանոց չէ, որ մարդիկ գան, մի երկու-երեք ժամ կամ մի երկու-երեք օր այնտեղ մնան ու հետո գնան, – ասում է հայրիկը, – սիրտը ճնճղուկի բույն չէ, որ գարնանը շինվի, իսկ աշնանը քամին այն իր հետ քշի ու տանի…
ճիշտն ասած՝ չգիտեմ՝ ինչ է սիրտը, բայց գիտեմ, որ տեղ է շա՜տ-շա՜տ լավ մարդկանց և մշտապես…
Դե…Երկար մտածելուց հետո վճռեցի՝ սիրտս նվիրեմ մայրիկիս, ամբողջ սիրտս, ամբողջը նվիրեմ մայրիկիս և կատարեցի այդ բանը…
Բայց, ո՜վ զարմանք, երբ նայեցի սրտիս, չնայած մայրիկս հանգիստ տեղավորվել էր նրա մեջ և իրեն էլ շատ լավ էր զգում, այդուհանդերձ նկատեցի, որ կեսը դեռևս դատարկ էր մնացել…
Դե, իհարկե, հենց սկզբից ես պիտի գլխի ընկնեի ու սիրտս երկուսին նվիրեի՝ հայրիկիս ու մայրիկիս: Այդպես էլ վարվեցի:
Հետո, հետո գիտե՞ք՝ ի՞նչ եղավ: Այո, իհարկե, նայեցի ու տեսա՝ սրտիս մի մասում դեռևս դատարկ տեղ է մնացել…
Անմիջապես վճռեցի սրտիս դատարկ մնացած անկյունը նվիրել մի քանի հոգու: Մի քանի հոգու, ում շատ եմ սիրում:
Մեծ եղբորս, փոքրիկ քրոջս, պապիկին, տատիկին, իմ բարի քեռուն և ուրախ բնավորությամբ հորեղբորս էլ տեղավորեցի սրտիս մեջ:
Մտածեցի՝ հիմա արդեն սրտիս մեջ կարգին խճողում է…այսքան մարդ մի՞թե հնարավոր է այսքան փոքրիկ սրտում տեղավորել:
Բայց երբ նայեցի սրտիս, Աստված իմ, Աստված իմ, գիտե՞ք՝ ինչ տեսա:
Տեսա, որ այս բոլոր մարդիկ տեղավորվել են սրտիս ճիշտ կես մասի մեջ, ճիշտ կեսի, թեև հանգիստ նստել, ասում, խոսում ու ծիծաղում էին, և ոչ մեկը չէր բողոքում տեղի նեղվածքից:
Դե…հետո հերթը…Այո, ճիշտ է, սրտիս մնացածը, այսինքն՝ դատարկ մնացած կեսը ուրախությամբ ու գոհունակությամբ նվիրեցի այն բոլոր լավ մարդկանց, ովքեր ապրում են մեր թաղում, և բոլոր այն լավ բարեկամներին, որ ունեմ, և բոլոր ընկերներիս և բոլոր այն ուսուցիչներին, ովքեր սիրում են երեխաներին…
Եվ գիտե՞ք, թե ինչ եղավ…
Աստված իմ, այսքան փոքրիկ սիրտը ինչպե՞ս կարող է այսքա՛ն մեծ լինել:
Ճիշտն ասած, խոսքը մեր մեջ, հայրս մի հորեղբայր ունի: Հայրիկիս այս հորեղբայրը շա՜տ, շա՜տ, շա՜տ փող ունի: Ես երբ տեսա՝ բոլոր լավ մարդիկ տեղավորվում են սրտիս մեջ, աշխատեցի հայրիկիս այս հորեղբորն էլ տանեմ սրտիս մեջ և մի անկյուն էլ նրան հատկացնեմ…բայց…չտեղավորվեց…ինչ արեցի, չտեղավորվեց…շատ խղճացի…բայց ի՞նչ անեմ, չտեղավորվեց, էլի, իմ մեղքը հո չի, իր մեղքն է: Այսինքն՝ ճիշտն ասած, երբ ինքն էլ դժվարությամբ, մի կերպ տեղավորվում էր սրտիս մեջ, փողերի հսկա սնդուկը դուրս էր մնում, նա էլ հևիհև դուրս էր վազում սրտիցս, որպեսզի վերցնի իր սնդուկը…
Այո…կամաց–կամաց հասկանում էի, թե մի փոքրիկ-փոքրիկ սիրտ որքա՜ն կարող է մեծ լինել: Մի գիշեր, երբ հիշեցի այն մեծ պատերազմի ծանր օրերն ու գիշերները, միանգամից վեր թռա ու ճչացի. «Սրտիս մնացած մասը կնվիրեմ բոլոր նրանց, ովքեր կռվեցին և կեղտոտ թշնամուն մեր հողից, մեր երկրից ու մեր տնից դուրս վռնդեցին…»:
…Հիմա այլևս իմ սիրտը նմանվել էր մի մեծ քաղաքի, դպրոց ուներ, հիվանդանոց ուներ, զորանոց ուներ, փողոց, թաղ, պողոտա ուներ և դարձյալ մի աշխարհի չափ դատարկ տեղ ուներ…
Ինքս ինձ ասացի. «Այլևս բավական է ընտրություն անել, իմ սիրտը պատկանում է աշխարհի բոլոր-բոլոր լավ մարդկանց՝ աշխարհի այս ծայրից մինչև մյուս ծայրը…»:
Դուք ինքներդ տեսնում եք՝ հիմա միայն մի շա՜տ-շա՜տ փոքրիկ անկյուն է դատարկ մնացել սրտիս մեջ: Գիտեք՝ այդ տեղը ում համար եմ թողել, այո, ճիշտ է, բոլոր վատ մարդկանց, միայն՝ մի պայմանով, որ հրաժարվեն վատ լինելուց և վատ արարքներ կատարելուց. երեխաներին չնեղացնեն, ծովը չկեղտոտեն, կենդանիներին չսպանեն և ոչ մեկի նկատմամբ բռնություն չգործադրեն…
Վատ մարդիկ էլ, եթե լավանան, իրավունք ունեն, չէ՞, իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տնակ ունենալու. ..չէ՞։
Կարծում եմ՝ եթե վատ մարդիկ բարիանան ու գան, դարձյալ իմ սրտի մեջ մի փոքրիկ տեղ կմնա…գուցե անտառների համար, սարերի, ձկների, եղնիկների, փղերի…և շատ ուրիշ բաների համար…
Իսկապես, զարմանալի է, հայտնի չէ՝ սա սի՞րտ է, թե՞ ծով: Այսքան փոքրիկ սիրտն, ախր, ինչպե՞ս է, որ երբեք չի լցվում:
Դե լավ, դա ինձ չի վերաբերում:
Երբ մեծանամ, գուցե հասկանամ, թե ինչու է այդպես, սակայն հիմա, մինչև այն պահը, երբ դեռ սրտիս մեջ տեղ կա, պետք է այդ տեղը նվիրեմ լավ ու բարի մարդկանց։
Սիրտը հենց դրա համար է, ճիշտ չէ՞։
Կարդացե՛ք ստեղծագործությունը և կատարե՛ք ա և բ առաջադրանքները.
ա) Մեկնաբանե՛ք հետևյալ մտքերը․
բ) Ո՞ր մտքերն են արտահայտում ստեղծագործության գաղափարը։ Պատասխանը հիմնավորե՛ք։
Ինչքանո՞վ է իրական կամ երևակայական պատմվածքը:
Սիրելի սովորողներ, դասաժամին ավարտում եք նախ դաս 11-ը, եթե դեռ չեք կատարել,
այնուհետև անցնում ենք հետևյալ հարցերին.
1.Ո՞ր անկյունն է կոչվում շրջանագծի կենտրոնային անկյուն:
2.Պարզաբանեք, թե որ աղեղն է կոչվում կիսաշրջանագիծ: Ո՞ր աղեղն է կիսաշրջանագծից փոքր, և ո՞րը՝ կիսաշրջանագծից մեծ (նկարով ցույց տուր):
3. Ինչպե՞ս է որոշվում աղեղի աստիճանային չափը: Ինչպե՞ս է այն նշանակվում:
4. Ո՞ր անկյունն է կոչվում ներգծյալ: Ձևակերպեք և ապացուցեք թեորեմ ներգծյալ անկյան մասին:
5. Ապացուցեք, որ միևնույն աղեղի վրա հենված
ներգծյալ անկյունները իրարա հավասար են:
6. Ապացուցեք, որ կիսաշրջանագծի վրա հենված
ներգծյալ անկյունը ուղիղ է:
Կարևոր:
Տանը մասնակցում եք մաթեմատիկական ֆլեշմոբին.
մնացած մակարդակներից որևէ մեկն ըստ ցանկության:
Դաս 11. Կրկնողություն
Քառակուսի արմատին հատկությունները
√8 x √2= √16=4
√a x b= √a x √ b
2
√27 : √ 3 = √ 27 : 3= √ 9=3
√a : √ b= √ a : b
√ 32 =3
√ 42= 4
√ 52=5
√(-3)2=3
Смешные законы разных стран
Англия
В Британии существует полно странных законов, которые, к счастью, никем не исполняются. На бумаге вам запрещено чистить ковры на улице с 8 утра до 10 вечера, перегонять скот по городу в дневное время без соответствующего разрешения, переворачивать марку с изображением короля или королевы вверх ногами. А вот где действительно опасно шутить с купюрами, так это в Азии: в Таиланде вас оштрафуют, если наступите на банкноту с изображением монарха, а из Индии вообще запрещается вывозить рупии.Но вот если вы покормите чаек в прибрежном графстве Саффолк, вам наверняка придется выложить из кармана около €3 000: расплодившихся птичек местные власти ох как не любят. А туристам в Лондоне стоит помнить, что штраф за езду на велосипеде по тротуару будет стоить вам £100, а если вы припарковались на авто и не глушите мотор дольше трех минут, готовьте £120.Ну а самый глупый закон Великобритании, по мнению местных жителей, — запрет на смерть в здании Парламента. Принят закон был в 1313 г. и объясняется просто: если вы умерли в Парламенте, государство обязано похоронить вас за свой счет. Так что будете на экскурсии в Парламенте — держитесь!
Бельгия
Будете в Бельгии в холодное время года — вспомните о смешном законе, который запрещает жителям кидаться друг в друга снежками. Пять лет назад Бельгия на законодательном уровне решила, что снежок и камень — это одно и то же. И если вам дороги ваши €100, найдите занятие поинтереснее: лучше скатитесь со снежной горки или слепите снеговика. Ведь не везде вы сможете это сделать безнаказанно!
Канада
Да-да, именно в канадском городе Сурис запрещается лепить снеговиков выше 75 сантиметров. А в городе Петролия в штате Онтарио нельзя свистеть, а также кричать и издавать любые громкие звуки круглые сутки в любое время года. Местная община крайне негативно относится к шумным туристам, о чем заранее предупреждает на своем официальном сайте. Но это все цветочки по сравнению с абсурдным запретом публиковать, распространять и хранить комиксы на криминальные сюжеты! Интересно, как эта строчка вообще пробралась в канадское законодательство? К счастью, реальных штрафов за чтение комиксов пока никто не выписывал.
Египет
В этой стране вы бывали не раз. Но если надумаете полюбоваться птицами в бинокль около аэропорта, лучше не стоит. Вы можете оказаться под арестом и даже угодить в тюрьму за попытку шпионажа за государственной авиацией.
Италия
Еще одна страна — лидер по смешным запретам. Один из самых известных из них — запрет на кормление голубей на площади Святого Марка. Причина проста: птицы уродуют памятники и разносят болезни. Штраф — около $600. В Венеции и Флоренции голубей тоже лучше не баловать хлебушком — местные власти берегут исторические фасады.Интересно, что в других городах Италии законотворчество тоже бьет ключом. В Эраклии нельзя строить замки из песка — якобы это мешает гуляющим по набережной. На венецианских пляжах запрещено собирать ракушки (штраф — от €25 до €250). На Капри не разрешают носить деревянную обувь, так как она издает громкий звук. А в Эболи вам придется заплатить €500, если вас застукают за поцелуями в машине.(Впрочем, это сущая ерунда по сравнению с поцелуями в Дубае и Индонезии: там вы можете поплатиться не только штрафом, но и собственной свободой).
Сингапур
Целых $500 вы выложите, если не смоете за собой воду в общественном туалете. В $400 вам обойдется любовь к жевательной резинке: ее в Сингапур ввозить нельзя, а уж жевать — и подавно. И, кстати, о птичках — им от местных властей тоже досталось. Аж $1000 вам придется заплатить, если захотите прикормить пернатых.
США
И замыкает список стран с глупыми и абсурдными законами, конечно, США. В некоторых штатах действуют десятки нелепых законодательных инициатив. Иногда они даже у местных вызывают только улыбку. А иногда грозят реальными штрафами. Например, в Иллинойсе с вас могут взыскать $1 000, если будете бить крыс бейсбольной битой. В Миннесоте — до $2 000, если проедетесь по городу с грязными шинами. Власти штата Колорадо оштрафуют вас на $500 за убийство собаки (правда, если вы украли ее у соседа, можете вообще сесть в тюрьму на 10 лет).
У вас есть лишние $25, и вы не знаете, куда их потратить? Просто пофлиртуйте с кем-нибудь в Нью-Йорке или наденьте юбку/брюки ниже 3 см от линии бедер в Джорджии.И наконец, не стоит бегать спиной после заката в штате Коннектикут, держать лошадь в ванной в Южной Каролине или ходить со львом в кинотеатр в Мэриленде. Это запрещено местными законами… да и просто здравым смыслом!
Упражнение 1
Определите род, число и падеж имён прилагательных. Выделите окончания.
С длинн.. удочкой в руках я пробирался к рек.. на рыбн.. ловлю. Дорога шла дальн.. узк.. тр..пинк.. . С трудом я раздвигал влажн.. траву. Она зелён.. ст..ной преграждала путь. Вдруг я увидел у ног блестящ.. змею. Она с шипением уп..лзала в высок.. траву.
С длинной удочкой в руках я пробирался к реке на рыбную ловлю. Дорога шла дальней узкой тропинкой. С трудом я раздвигал влажную траву. Она зелёной стеной преграждала путь. Вдруг я увидел у ног блестящую змею. Она с шипением уползла в высокую траву.
Упражнение 2
Определите род, число и падеж имён прилагательных.
На задн.. стенке, в осенн.. день, перед зимн.. ночью, в син.. цвет, по дремуч.. тайге, в дремуч.. лес, за ближн.. деревней, в здешн.. магазин, на соседн.. участок, за колюч.. проволокой, с сыпуч.. крупой, в сыпуч.. песок.
На задней стенке, в осенний день, перед зимней ночью, в синий цвет, по дремучей тайге, в дремучий лес, за ближней деревней, в здешний магазин, на соседний участок, за колючом проволокой, с сыпучей крупой, в сыпучий песок.
В медвежь.. берлоге, у здешн.. речки, из горюч.. смеси, вечерн.. дождь, передн.. край, в осенн.. день, с тягуч.. ириской.
В медвежьей берлоге, у здешней речки, из горючех смеси, вечернъй дождь, передний край, в осенний день, с тягучей ириской.
На домашн.. очаг, в шипуч.. напиток, на бескрайн.. равнине, громк.. стук, в ближн.. лесок, у рыж.. лисицы, под волч.. вой, у шипуч.. змей.
На домашний очаг, в шипучий напиток, на бескрайнох равнине, громкий стук, в ближний лесок, у рыжей лисицы, под волчийй вой, у шипучех змей.

9 / 4 = 3 x 3 / 2 x 2 = 3 / 2
16 / 9 = 4 x 4 / 3 x 3 = 4 / 3
25 / 16 = 5 x 5 / 4 x 4 = 5 / 4
49 / 9 = 7 x 7 / 3 x 3 = 7/ 3
501
ա) √900 = 30
√6400 =80
√ 810000=900
√ 250000= 500
√ 16000000= 4000
բ) √ 0,64 = 0,8
√ 0,0064=0,08
√ 0,0009=0,03
√ 0,000016=0,004
√ 0,000004=0,002
գ) √ 256=16
√ 729=27
√ 196=16
√ 625=25
√ 289=17
√ 316=19

504
ա) √100 > √81 = 10>9
բ) √100 < √121 = 10 < 11
գ) √4 < 3 = 2 < 3
դ) 1/5 < √0,25 = 0,2 < 0,5
ե) 2 > √1/16 = 2 >1/4
զ) 9/5 < √4/49 = 3/5 < 2/7
է) √0,09 < √4/25 = 0,3 < 2/5
ը) √9/4 > √64/49 = 3/2 < 8/7
թ) √1/4 < 1/4 = 1/2 < 1/4
504
ա) (√2)^2=2
505
ա) √13=<3√13>4
բ) √17=<4√17>5
գ) √23=<4√23>5
դ) √39=<5√39>6
Հարցեր, վարժություններ եւ խնդիրներ

212
պատասխան- 15
