Category: Ֆիզիկա 9

1.Քվազերներ:

2.Մետագալակտիկա:

Մետագալակտիկան գալակտիկաների և նրանց խմբերի հսկայական համակարգ է, որի մասն են կազմում ժամանակակից խոշորագույն աստղադիտակների համար մատչելի բոլոր գալակտիկաները։ Մետագալակտիկայի ներկայումս դիտվող մասում գալակտիկաների թիվն անցնում է մեկ միլիարդից։ Մեր Գալակտիկայի կամ Ծիր կաթինի համակարգի ամենամոտ հարևաններն են Մագելանի մեծ և փոքր ամպեր կոչվող գալակտիկաները։

3.Հաբլի օրենքը:

Հաբլի օրենքը դա  գալակտիկայի կարմիր շեղման և գալակտիկայից ունեցած հեռավորության միջև գծային կապով օրենք։

cz = HoD

4. Տիեզերքի առաջացման Մեծ պայթյունի վարկածը:

Ըստ տիեզերագետների՝ Մեծ պայթյուն անդրադառնում է այն գաղափարին, որ աշխարհը ընդարձակվել է նախնական խիտ և տաք սկզբնական պայմաններից՝ անցյալի որոշ սահմանափակ ժամանակում և մինչ օրս էլ շարունակում է ընդլայնվել։

1.Արեգակի կառուցվածքը և ֆիզիկական բնութագրերը: 

Արեգակնային համակարգի կենտրոնական օբյեկտն Արեգակն է՝ G2V սպեկտրալ շարքի գլխավոր հաջորդականության աստղը, դեղին թզուկ։ Արեգակի մեջ է կենտրոնացած համակարգի զանգվածի գերակշռող մասը (մոտ 99,866 %)։

Այն իր ձգողականության շնորհիվ պահում է մոլորակները և այլ տիեզերական մարմիններ, որոնք պատկանում են Արեգակնային համակարգին։ Չորս ամենամեծ օբյեկտները՝ գազային հսկաները, զբաղեցնում են մնացած զանգվածի 99 % (ընդ որում, մեծ մասը բաժին է հասնում Յուպիտերին և Սատուրնին՝ մոտ 90 %)։

2.Արեգակի ակտիվության պարբերական բնույթը:

Արեգակի խոշոր պլանով արված լուսանկարներում երևում է, որ այն նման է եռացող կաթսայի, որից դուրս են հորդում և ապա հետ են թափվում շիկացած գազի հսկայական լեզվակներ: Գազի մի մասը Արեգակից մշտապես արտահոսում է միջմոլորակային տարածություն:  Արեգակի վրայի բծերի քանակը պարբերաբար փոխվում է: Մոտավորապես յուրաքանչյուր 11 տարին մեկ դրանց թիվը դառնում է ամենամեծը: Այդ ժամանակ, ինչպես ասում են աստղագետները, Արեգակն ակտիվանում է. բոլոր շարժընթացները կատարվում են ավելի բուռն, ուժեղանում է ճառագայթումը:

3.Աստղերի ֆիզիկական բնութագրերը:

 

Գիտական ​​ուսումնասիրությունները պարզել են, որ ֆիզիկայի և քիմիայի օրենքները համընդհանուր են, ուստի դրանք կարող են կիրառվել տարածության երկնային մարմինների վրա, ուստի ֆիզիկան և աստղագիտությունը կարող են ձեռք ձեռքի տված աշխատել:

Աստղաֆիզիկան փորձարարական գիտություն է, այն հիմնված է աստղագիտության միջոցով աստղային մարմինների երևույթների և հատկությունների դիտարկման վրա, ինչը կարելի է բացատրել ֆիզիկայի օրենքների և բանաձևերի միջոցով:

4.Ֆիզիկական փոփոխական աստղեր:

Աստղերի փոփոխությունները շատ ավելի դանդաղ են: Սպեկտրային տատանումները չափելու համար աստղագետները պետք է աստղերը դիտեն սպեկտրոսկոպներ կոչվող հատուկ գործիքներով: Այս գործիքները հայտնաբերում են րոպե փոփոխություններ, որոնք մարդու աչքը երբեք չի տեսնի: Մեր Milky Way Galaxy- ում կան ավելի քան 46.000 հայտնի փոփոխական աստղեր, եւ աստղագետները հազարավոր դիտում են այլ մոտակա գալակտիկաներում:

5.Բռնկվող նոր և գերնոր աստղեր: Բաբախիչներ:

1.Ի՞նչ է բնորոշում աստղային մեծությունը:

 Դա աստղի կամ երկնային այլ լուսատուի փայլի չափ. բնորոշվում է դիտման կետում լուսատուի ճառագայթներին ուղղահայաց հարթության լուսավորվածությամբ և այն կապ չունի աստղի չափի հետ։

2.Ո՞վ և երբ է պատրաստել առաջին աստղադիտակը:

Առաջին աստղադիտակի գծագրերը հայտնաբերվել են Լեոնարդո Դա Վինչիի գրառումներում։ Առաջին աստղադիտակը կառուցել է Յոհան Լիպերսգեյը 1608 թվականին։ 

3.Խոշորավնո՞ւմ է արդյոք աստղադիտակն աստղի պատկերը:

4.Քանի՞ համաստեղության է բաժանվում աստղային երկինքը:

 Աստղային երկինքը բաժանվում է 12 համաստեղությունների։

5.Համաստեղությունների ո՞ր խումբն է կոչվում Կենդանակերպ (Զոդիակ):

Այն խումբը որոնց մեջ մտնում են միայն կենդանիների համաստեղությունները կոչվում են Զոդիակ։

6.Ի՛նչ են գարնանային և աշնանյին գիշերահավասարները:

Գարնանային գիշերահավասարի պահին Արեգակը երկնքի հարավային կիսագնդից կանցնի հյուսիսային կիսագունդ, ինչն էլ աստղագիտական գարնան սկիզբն է։ Աշնանային գիշերահավասարը տեղի է ունենում սեպտեմբերի 22-ին կամ սեպտեմբերի 23-ին, երբ այն հյուսիսայինից անցնում է հարավայինին։ 

1.Ինչպես առաջացավ աստղագիտությունը (Աստղագիտության զարգացման համառոտ պատմությունը):

Աստղագիտությունը իր զարգացման նախնական փուլերում այն միասնական էր Աստղագուշակության հետ։ Գիտական աստղագիտության և աստղագուշակության վերջնական բաժանումը տեղի ունեցավ Եվրոպայում՝ Վերածննդի դարաշրջանում։ Այլ տեսությունները, որոնք նույնպես ուսումնասիրում էին ոչ երկրային մարմինները (աստղաֆիզիկա, տիեզերագիտություն և այլն), նախկինում նույնպես դիտվում էին որպես աստղագիտության մի մաս, սակայն XX դարում դրանք տարանջատվեցին՝ դառնալով առանձին գիտություններ։

2.Ինչ է ուսումնասիրում աստղագիտությունը:

Աստղագիտությունը երկնային մարմինների շարժումների և հատկությունների մասին գիտություն, որը համարվում է բնական գիտությունների մեջ ամենահներից մեկը։

3.Հնագույն աստղագիտության պատմությունը:

Աստղագիտական գործունեության մասին հիշատակվում է մ․թ․ա․ VI-IV հազար դար առաջվա աղբյուրներում, իսկ լուսատուների անվանումների ավելի հին հիշատակումները հանդիպում են «Բուրգերի տեքստերում», կրոնական հուշարձանում (մ․թ․ա․ XXV—XXIII դարեր)։ Նախամարդկանց կողմից մեգալիթյան կառույցների և նույնիսկ ժայռերի վրայի պատկերազարդումների առանձնահատկությունները բացատրվում են որպես աստղագիտական։ Ֆոլկլորում նույնպես կան այդպիսի բազմաթիվ մոտիվներ։

4.Աստղագիտության գործնական ու տեսական նշանակությունը:

§ 38. Գաղափար ատոմային էներգիայի մասին: Ատոմային էներգիայի խաղաղ օգտագործումը:

1.Ինչ փոխակերպումներ են տեղի ունենում ճառագայթաակտիվ տրոհման պրոցեսում:

Ճառագայթաակտիվ տրոհման ընթացքում զգալի քանակությամբ էներգիան անջատվում է :

2.Ինչն է կոչվում ուրանի կրիտիկկան զանգված:

Ուրանի կտորի այն զանգվածը, որի ընթացքում յուրաքանչյուր տրոհման պրոցեսում ծնված նեյտրոնները իրենք են տրոհում ուրանի նորանոր միջուկներ, կոչվում է ուրանի կրիտիկական զանգված:

3.Ինչ է շղթայական ռեակցիան:

Ուրանի կրիտիկական զանգվածի ընթացքում տրոհված միջուկների թիվը և անջատված էներգիան աճում են հսկայական արագությամբ: Տեղի է ունենում անկառավարելի շղթայական ռեակցիա:

4.Ինչ է միջուկայն ռեակտորը: Դիտել տեսանյութը:

Ուրանի միջուկների կառավարելի տրոհումը, կոչվում է միջուկային ռեակտոր:

5.Ինչպես են կառավարում շղթայական ռեակցիան:

Եթե նեյտրոնների թիվը պահվի որոշակի սահմաններում՝ խոչնդոտվի նրանց թվի անկառավարելի աճը, ապա կարելի է շխթայական ռեակցիան կառավարել: Դա կարելի է իրագործել նեյտրոնների կլանիչներ օգտագործելով:

6.Թվարկեք միջուկային ռեակտորի հիմնական մասերը:

7.Ինչ գիտեքՀայկական ատոմակայանի մասին: Ատոմային էներգետիկա, ատոմային ռումբ: Բնապահպանական խնդիրներ և հետևանքներ: (Հավաքել և ներկայացնել տեղեկություն): Դիտել տեսանյութը:

8.Ո՞րն է էներգիայի աղբյուրների հիմնախնդիրները:

9.Որոնք են ատոմային ատոմակայանների առավելությունները մյուս էլեկտր. համեմատությամբ: Դիտել տեսանյութը:

10. Որոնք են միջուկային էներգետիկայի վտանգավորության հիմնական աղբյուրները: Անվտանգության ապահովումը ԱԷԿ-ի աշխատանքում:

Նախագիծ՝

Ատոմակայաններ-դրական և բացասական կողմերը:

§ 36. Ճառագայթաակտիվություն: Ազդեցությունը մարդու օրգանիմի վրա:

§ 37. Ատոմի միջուկի կառուցվածքը:

1.Ինչպես է հայտնագործվել բնական ճառագայթաակտիվության երևույթը:

Ծանր միջուկներ ինքնուրույն ճառագայթման երևութը կոչվում է բնական ճառագայթաակտիվություն ։

2.Ինչ է ալֆա մասնիկը? Թվարկեք դրա բնութագրերը:

 Ալֆա մասնիկը դրական լիցքավորված մասնիկ է, որը կազմված է 2 պրոտոնից և 2 նեյտրոնից, ունեն կրկնակի դրական լիցք և հարաբերորեն մեծ զանգված, որը հավասար է 4 զանգվածի ատոմական միավորներին, իսկ բացարձակ արժեքը գերազանցում է էլեկտրոնին զանգվածին 7300 անգամ։ 

3.Ինչ է բետտա մասնիկը? Թվարկեք դրա բնութագրերը:

Բետա մասնիկներ, ռադիոակտիվատոմի միջուկից ճառագայթվող, բարձր էներգիա և մեծ արագություն ունեցող էլեկտրոններ կամ պոզիտրոններ են ։ Բետա մասնիկները իոնացնող ճառագայթման ձևերից են, կոչվում են նաև բետա ճառագայթներ։ Բետա մասնիկների առաջացումը կոչվում է բետա տրոհում։ Նշանակվում է հունարեն բետա՝ β տառով։ Բետա տրոհման երկու ձև կա՝ β⁻ β⁺, որոնք համապատասխանաբար առաջացնում են էլեկտրոններ և պոզիտրոններ։

4.Ինչ է գամմա մասնիկը? Թվարկեք դրա բնութագրերը:

Գամմա ճառագայթներ, էլեկտրամագնիսական կարճ ալիքներ։ Էլեկտրամագնիսական ալիքների սանդղակում սահմանակից են կոշտ ռենտգենյան ճառագայթներին և գրավում են հաճախականությունների ավելի բարձր՝ անսահմանափակ տիրույթը։ Գամմա ճառագայթները դրսևորում են նաև մասնիկային հատկություններ, այսինքն՝ բնութագրվում են որպես E=hν էներգիայով ֆոտոնների կամ քվանտների հոսք։

5.Ինչ է ճառագայթման կլանված բաժնեչափը. և ինչ միավորով է չափվում այն:

6.Ճառագայթման որ բաժնեչափն է մահացու մարդու համար:

7.Որ օրգան-համակարգերն են հատկապես խոցելի ճառագայթահարման համար և ինչ օգտակար ազդեցություն ունի փոքր բաժնեչափով ճառագայթահարումը:

8.Ինչպիսին են ատոմի և միջուկի բնութագրական չափերը:

9.Ինչ կառուցվածք ունի միջուկը:

10.Որ մեծությունն են անվանում միջուկի զանգվածային թիվ:

11. Ինչ է իզոտոպը: Ջրածնի ինչ իզոտոպներ գիտեք:

Եվ խնդիրներ ու ամփոփիչ հարցեր ՕՊՏԻԿԱԿԱՆ ԵՐԵՎՈՒՅԹՆԵՐ բաժնից՝

1.Որոշեք ցրող ոսպնյակի օպտիկական ուժը, եթե նրա կեղծ կիզակետը գտնվում է ոսպնյակից 200 սմ հեռավորության վրա:  

լուծում

D=1։ F

1 ։ 200=1։ 2= 0,5

2. Ոսպնյակի օպտիկական ուժը 2 դպտր է: Ինչպիսի՞ ոսպնյակ է այն՝ հավաքող, թե՞ ցրող: Որքա՞ն է նրա կիզակետային հեռավորությունը:

Այն հավաքող ոսպնյակ է ։ Իսկ նրա կիզակետային հեռավորքւթյունը նշանակում են F տառով։

Կիզակետ․ հեռավորությունը – F = 1 x D = 2

3.Ինչպիսի՞ն է ապակե երկգոգավոր ոսպնյակը:

 ա.  ցրող

բ. իրական

գ. կեղծ

դ. հավաքող

4.Ինչպե՞ս է կոչվում այն կետը, որում ոսպնյակում բեկվելուց հետո հավաքվում են հավաքող ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցքին զուգահեռ ճառագայթները: 

Այն կետը, երբ ոսպնյակում բեկվելուց հետո հավաքվում են հավաքող ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցքին զուգահեռ ճառագայթները կոչվում են գլխավոր կիզակետ։

5. Առարկայի բարձրությունը 70 սմ է, իսկ նրա պատկերի բարձրությունը 52 սմ:

Որքա՞ն է ոսպնյակի գծային խոշորացումը:

բանաձև- Г = H : h

Լուծում

70 : 52 = 1,3

6.Որքա՞ն է 0.8 մետր բարձրությամբ առարկայի պատկերի բարձրությունը, եթե ոսպնյակի գծային խոշորացումը 2.5 է: Պատասխանը գրել տասնորդականի ճշտությամբ:

Բանաձև – H = Г x h

0,8 x 2,5 = 2

§ 35. Լուսանկարչական ապարատ: Աչք և տեսողություն:

 1.Նկարագրեք մթնախցիկի կառուցվածքը:

Մթնախցիկը դա մութ, խորանարդի պես մի խցիկ է, որի մի մասում փոքր անցք կա : Այդ անցքի միջով անցնող լույսի ճառագայթենրը նրա դիմացի պատի վրա կառուցում են խցիկի դիմաց գտնվող տեսարանի շրջված պատկերը: Որքան փոքր է այդ անցքը այդքան տեսանելի և արտահայտիչ է նրա դիմացի պատի վրայի պատկերը:

2.Ինչ նմանություն ունեն լուսանկարչական ապարատի խցիկը և մթնախցիկը: Իսկ որն է դրանց տարբերությունը:

Լուսանկարչական ապարատի խցիկը նույնպես մութ և փակ խցիկ է, որի մեջ երևում է տեսարանի շրջված պատկերը։ Բայց լուսանկարչական ապարատի տարբերությունն այն է, որ նրա վրա տեղակայված է օբյեկտիվ՝ մեծաքանակ բաղադրիչնեչով ոսպնյակ: 

3. Նկարագրեք լուսանկարչական ապարատի աշխատանքի սկզբունքը:

Լույսը անդրադառնալով նկարահանվող օբյեկտից ՝ անցնելով տեսխցիկի ոսպնյակի միջով արտացոլում է պատկերը լուսազգայուն ժապավենի վրա( թվային տեսախցիկի դեպքում ՝ մատրիցայի վրա)։

4.Ինչն է կոչվում սևանկար-պատկեր և ինչը արտանկար պատկեր:

Հին ֆոտոապարատները լուսանկարահնում էին ֆոտոժապավենի միջոցով, որը ծածկված էր լուսազգայուն քիմիական նյութով: Սևանկար կոչվում է ֆոտոժապավենի վրա ստացված պատկլերի այն վիճակը, որի ժամանակ նրա մութ մասերը վառ են, վառ մասերը՝ մուգ: 

5.Ինչպես է կառուցված աչքը:

Ծիածանաթաղանթ, ցանցաթաղանթ, եղջերաթաղանթ, ոսպնյակ ։

6.Ինչու է աչքը համարվում օպտիկական համակարգ: Որոնք են այդ օպտիկական համակարգի հիմնական մասերը:

7.Ինչ է ակոմոդացիան

Աչքի հարմարվելու հատկությունը տեսնելու տարբեր հեռավորությոան վրա

Դաս 19. (21․02- 25․02)

1.Ինչ է ոսպնյակը: Ոսպնյակների ինչ տեսակներ գիտեք:

Ոսպնյակը դա թափանցիկ ապակե մարմին է որը երկու կողմից սահմանափակված է գնդային մակերևութով։

2. Որ ուղիղն են անվանում ոսպնյակի գլխավոր օպտիկական առանցք:

Օպտիկական առանցքը դա այն առանցքն է որը ոսպնյակի գնդային մակեևութները միացնում է ուղղին։

3. Որ ոսպնյակներն են կոչվում ուռուցիկ. և որ ոսպնյակները՝ գոգավոր:

Այն ոսպնյակները որոնց միջին մասը ավելի հաստ է քան եզրը կոչվում են ուռուցիկ ոսպնյակներ։

4. Ինչ է բարկ ոսպնյակը: Որ կետն են անվանում ոսպնյակի օպտիկական կենտրոն: Ինչ հատկությամբ է այն օժտված:

?

5. Ինչով են իրարից տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակները:

Երբ ոսպնյակի անցած ճառագայթները հավաքվում են մի կետում կոչվում են հավաքող ոսպնյակներ ։ Իսկ երբ ոսպնյակի անցած ճառագայթները ցրվում են տարբեր տեղեր դրանք կոչվում են ցրող ոսպնյակներ։

6. Որ կետն է կոչվում հավաքող ոսպնյակի կիզակետ: Իսկ ցրող ոսպնյակի կեղծ կիզակետ?

Հավաքող ոսպնյակների կիզակետը դա այդ ճառագայթների միացման կետն է։

Իսկ քանի որ ցրող որսպնյակները չունեն կիզակետ այսինք միացման կետ , այդ փատճառով նրանց կիզակետը կեղծ է։

7. Ինչ է ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը: Ինչով են տարբերվում հավաքող և ցրող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունները:

Ոսպնյակի կիզակետային հեռավորությունը դա նրա օպտիկական կենտրոնից մինչև գլխավոր կիզակետ ընկած հեռավորությունն է։ Իսկ տարբերությունը կայանում է նրանում որ հվաքող ոսպնյակների կիզակետային հեռավորությունը գտնվում է դիմացը իսկ ցրողներինը հետևում։

8. Որ մեծությունն է կոչվում ոսպնյակի օպտիկական ուժ: Ինչ միավորով է այնարտահայտվում, և ինչպես է արտահայտվում այդ միավորը:

Օպտիկական ուժը դա այն ուժն է որի մեծությունը որոշելով ոսպնյակի բեկման ուժը։ Օպտիկական ուժ- D (Диоптрия ).