Category: Հայոց լեզու 8

• Փակագծերում դրված գոյականները դրեք համապատասխան հոլովով:

Վարդանը հպարտությամբ  էր նայում որդուն: Կարծես դեռ երեկ էր, որ նա մերկ ոտքերով ու կարճ շալվարով  թռչկոտում էր պարտեզում,  իսկ այսօր, իր բարեկազմ հասակով, վերին շրթունքը զարդարող բեղերի փունջը և աչքերի խելացի արտահայտությունը արդեն հասուն տղամարդու  կերպարանք էր ստացել:  Նրանք գնում էին անտառով ձգվող նեղ արահետներով, արևի շողերը ճյուղերի արանքով թափանցում էին ցած, ոսկե երանգները  վառում բազմերանգ ծաղիկները: Վարդանը կանգ առավ, գլուխը  ցույց տվեց բարձունքի ճեղքերը  բխող բարակ աղբյուրը: Վճիտ ջուրը կարկաչելով  ցած էր հոսում թփերի արանքով ու կորչում խոտերում:

• Ընդգծեք տրված ածանցավոր ածականներում վերջածանցները և դրանցով կազմեք նոր ածականներ:
  
  Անիծյալ- անցյալ, ողորմյալ,
•  Ողբալի- սասափելի, կասկածելի, անտանելի։
•  Բուրավետ- հարմարավետ , արդյունավետ, շահավետ
•  Լուսեղեն- հրուշակեղեն, ընդեղեն
•  Մարմարե- ոսկե, պղնձե, արծաթե
•  Վախկոտ- ամաչկոտ, փսլնքոտ, կեխտոտ
•  Լեզվանի-վանդականի, տողանի, ցեղանի
•  Քնատ-հանդարտ, վատ, շատ

հյութեղ-համեղ, ահեղ

 վտանգավոր- հարկավոր, հնարավոր,

 զրնգուն- կարկաչուն, տուն,

 կարմրավուն-

 քաղաքային-փողոցային, դիմային

 հերոսական- հռչական, կամավորական

մթին- գլխին, ականջին, հագուստին

 հմայիչ- սուլիչ, հարիչ

1. Բառաշարքում առանձնացրու քանակական, դասական և բաշխական թվականները:
   
   Տասնյոթ, հինգ-հինգ, միլիարդ, առաջին, հարյուր ութ, մեկական, քսանմեկերորդ, երեք հազար, ութսունինը, հազարական, վեցերորդ, յոթանասուն, ինը-ինը, մեկ, քառասունհինգ: 
2.  

Վարժություն 1։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել է ձայնավորի հնչյունափոխություն։
Միջնապատ, միություն, գինեգործ, կիսալուսին, թիավարել, վիպասան, շինարարություն, հիվանդասենյակ, գիրանալ, գիտուն, վիրահատել, վիճահարույց, գիսավոր, հիանալի, լիություն, զինագործ, սիրավեպ, դիմաքանդակ, կինոթատրոն։
Վարժություն 2։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ի ձայնավորի հնչյունափոխություն։
Հնադարյան, տնական, ջրավազան, ընչաքաղց, ըղձական, ընկուզենի, ազնվական, գնորդ, վեհապանծ, մտաբերել, լեռնագործ, հիմնադիր, լրագրեր, աղավնյակ, վիրակապ, քմային, գարեհաց, ճգնել, թրթիռ, գունագեղ, միջանկյալ, նշաձև, գրակալ, թխամորթ, կրաման, նմանատիպ, սրտակից:
  Վարժություն 3։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ու ձայնավորի հնչյունափոխություն։
Բրդոտ, կարմրախայտ, բվեճ, թմբեր, ըմպանակ, գնացուցակ, ջրամբար, նշանագրություն, տնական, գթալ, ժողովրդական, խճուղի, խմբակային, մրգահյութ, խնկարկել, տրտնջալ, ոսկեգույն, սրել, գրականություն, աշխարհագրական, լրաբեր, ցորենահատ, առվակ, մթնել, դյուրահալ, հնձել:
Վարժություն 4։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել ը ձայնավորի հնչյունափոխություն։
 Տնակ, մանկական, ծանրամարտ, մանրադրամ, մտադրություն, մեղրահաց, կիսակառույց, փոքրություն, լրատվական, քաղցրահամ, սանրել, ընձուղտ, եզրաշերտ, լիտրաչափ, գլխաշոր, ցուցափեղկ, վագրաձի, լուսավորություն, դստրիկ, կպրագույն, լայնություն, բարձրություն, ծաղկաման, մետրանոց, ծաղրանկար, սրամիտ, ժանրային։
 Վարժություն 5։ Գտնե՛լ, թե որ բառերի կազմության ժամանակ է կատարվել երկհնչյունի հնչյունափոխություն։
Բուսական, հրեղեն, աստղանիշ, գուրծունեություն, ձնծաղիկ, նվիրատվություն, ալրաղաց, անկյունաչափ, բնավեր, գունատ, ձկնաբուծարան, դռնակ, եղջերափող, միութենական, մանկական, սառցարան, մրցավազք, մատենագիր, բուրավետ, հրակայուն, մշակութային, տարեվերջ, արնանման, առօրեական, այգեպան, մթերային, զգուշություն:

Վարժություն 6։ Յուրաքանչյուր տողում գտնե՛լ տրված բառի մեկ հոմանիշ։
 ա) Լուռ
1. ակնդետ, անխոս, անթարթ
2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն
3. անձայն, անքթիթ, անշեղ

բ) Գեղեցիկ
1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ
2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր
3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավոր

գ) Գովել
1. նախատել, բաղդատել, դրվատել
2. հարատևել, պարսավել, ներբողել
3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործել

դ) Երեկո
1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս
2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ
3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգ

ե) Ցանկալի
1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի
2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի
3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի

ԳՈՅԱԿԱՆ ԱՆՈՒՆ

Ո՞ր շարքի բոլոր բառերն են  գոյականներ․
ա. վերելակ, հնչուն, փչակ
բ. շեշտակի, հանք, հնչուն
գ. արցունք, հայուհի, վայրէջք,
դ. ուղղակի, փափկասուն, փախուստ

Ո՞ր շարքում են միայն  գոյականներ․

ա. սեր, սիրելի, տիկին
բ. օր, անձրև, գինի
գ. ատաղձ, գուղձ, ցնծագին
դ. ջուր, ծորակ, ջրառատ

• Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հին, հագուստ, դարպաս
բ. վնասվածք, հարգելի, տնական
գ. սեղան, ծովային, ծարավել
դ. գեղեցիկ, գրքային, ամպամած

  Ո՞ր շարքում չկա գոյական․

ա. հայելի, նազելի, գովելի
բ. վնասվածք, հնչեղ, վայրենի
գ. բազկերակ, կանացի, հյուսն
դ. մայրենի, դյուցազնական, կանաչ
Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. գեղջուկ
բ. դպրոցական
գ. հյութալի
դ. սեր

Ո՞ր բառն է գոյական․

ա. կտրիչ
բ. քննիչ
գ. հուզիչ
դ. դյութիչ

Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1.կաշի, տոպրակ, վահան
2. կթղա, գուղձ, մարզպետ
3. ռազմիկ, աստղիկ, վրեժ
4. վարուժան, երեխա, մանուկ

 Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ծաղիկ, փայլակ, շանթ
2. տղա, պատանի, համեստ
3. շուշան, ցորեն, կահույք
4. հայրենիք, տապան, ծիծեռնակ

 Ո՞ր շարքի բոլոր գոյականները կարող են գործածվել նաև որպես հատուկ գոյական․

1․ վասակ, առյուծ, մհեր
2. տիկին, տիրուհի, ազատուհի
3. համբարձում, համեստ, հեղինե
4. հուսիկ, վարազ, որսորդ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. մերսող
բ. գրող
գ. դող
դ. հոսող

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա. հուզիչ
բ. սուլիչ
գ. վարիչ
դ. գրիչ

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․կոշկեղեն
բ․ հողեղեն
գ․խմորեղեն
դ․զարդեղեն

Ո՞ր բառը գոյական չէ․

ա․աստղ
բ․ավագ
գ․աղավնյակ
դ․պատվիրակ

Ամենուր , ամենուրեք, Այստեղ , դռնեդուռ, տնետուն , գյուղեգյուղ սարեսար, պատեպատ։

Գյուղից գյուղ տնից տուն քաղաքից քաղաք, սարն ի վեր պատն ի վեր, դեմ դիմաց դեմ հանդիման

Դեմառդեմ, դեմ ու դեմ

Ժամանակի մակբայներ

Այժմ հիմա հետո արդեն, վաղուց էգուց, վաղը միշտ ըմդմիշ հավետ հավերժ երբեք երբեմն

Ժամանակառ ժամանակ, ժամ առ ժամ տարեցտարի, դեռ, տակավին շարունակ

Ձևի մակբայ

Կամաց, կամաց-կամաց, արագ արագ-արագ, դանադաղ, արագորեն, եղբայրաբար, քաջաբար,մեղմորեն, քնքշորեն, շեշտակի մասնակի ուղղակի թեթևակի,քաջապես,ընկերովի

Ազգովին, խմբովին

Փոխանակի

Շատ, շատշատ, քիչ, քիչքիչ, ամբողջովին ,մասամբ, փորինչ

Մակբայ կազմող ածանցները կոչ․ մակբայակետ ածանցներ։

Պես, նյութապես ֆիզիկապես

Քաջագար աստիճանաբար

Վեհորեն քնքշորեն, բոլորովին կամովին լիովին

Ակի թեթևակի շեղակի շեշտակի ուղղակի

Առաջադրանքներ

Տրված գոյ․ և համապատասխան մակկերտ․ ածանցներից կազմել մակբայներ

Հոգի- հոգեպես

Ընկեր- ըկերովի

Գազան- գազանաբար

Խումբ- խմբովի

Եղբայր- եղբայրաբար

Վերջ- վերջապես

Ազգ- ազգովի

Նյութ- նյութապես

Գլուխ- գլխովին

Բարեկամ-

Հետևալ մակբայները գործածել բայերի հետ

Ազնվորեն-ծառայել

Օրեցօր- աշխատել

Տարեց տարի- ուժեղանալ

Կուզեկուզ- սլանալ

Հավիտյան- ապրել

Բարոյապես- ավարտվել

Հայրաբար- օգնել

Լռելյայն- ժպտալ

Բեռնեբերան- պատմել

Խումբ-խումբ- վազել

Արագ -արագ- շտապել

Ոտնկայզ-  խնդրել

Ներքուստ- ուրախանալ

Տրված ածականներով ածանցման միջոցով կազմել մակբայներ։

Խորամանկ- խորամանկորեն

Խոլ- խոլապես

Դաժաբ-դաժանաբար

Էական- էականորեն

Խոնարհ- խոնարհաբար

Թեթև- թեթևակի

Բարեխիղճ-բարեխղճորեն

Մեղմ-մեղմորեն

Խիզախ-խիզախորեն

Քաջ- քաջաբար

Կատաղի -կատաղաբար

Տնային աշխատանք 28.11.2018

Կարդա՛, սովորի՛ր մակբայ խոսքի մասին վերաբերող նյութը:
Կազմի՛ր տասը նախադասություն՝ օգտագործելով մակբայներ:

         Մակբայը որպես խոսքի մաս

Լեզվում կան բառեր, որոնք արտահայտում են գործողության
հատկանիշներ, օրինակ՝ հերոսաբար կռվել, դանդաղորեն քայլել, լիովին վստա-
հել, անմիջապես օգնել, չափազանց դժվար։ Գործողության  հատ-
կանիշներ ցույց տվող բառերը միավորվում են մակբայ խոսքի մասի մեջ։

Մակբայները լինում են տեղի, ձևի, չափ ու քանակի, ժամանակի։

Տեղի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման տեղը, օրինակ՝
ամենուրեք, դեմ դիմաց, հեռու, մեջտեղ, գյուղեգյուղ, դռնեդուռ։

Ձևի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ձևը, օրինակ՝
արագ, բարեկամաբար, դանդաղ, կամաց, հերոսաբար, միաձայն, լրջորեն, հա-
զիվհազ, հապճեպ, հոտնկայս, ներքուստ, արտաքուստ։

Չափ ու քանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման
չափը, հատկանիշի դրսևորման աստիճանը, օրինակ՝ ամբողջովին, հաճախ, լիո-
վին, գրեթե, մոտավորապես, բազմիցս, մասամբ, չափազանց, փոքր-ինչ, իսպառ,
քառակի։

Ժամանակի մակբայները ցույց են տալիս գործողության կատարման ժամա-
նակը, օրինակ՝ այժմ, այլևս, այսուհետև, արդեն, նախօրոք, վաղ, վաղուց, ուշ,
օրեցօր, առայժմ, միշտ, հիմա, հավիտյան։

Որոշ մակբայներ բազմիմաստ են և տարբեր նախադասություններում կարող
են արտահայտել տարբեր իմաստներ։ Սրանք կոչվում են ընդհանրական մակբայներ,
օրինակ՝ Շուտ-շուտ այցելում է (չափ). Շուտ-շուտ ուտում էր (ձև)։ Սրանց
տեսակը որոշվում է ըստ տվյալ կիրառության։

Մակբայների մի մասը կազմված է մակբայակերտ ածանցներով, որոնցից են՝
-բար (օրինակ՝ հերոսաբար), -պես (օրինակ՝ մշտապես), -որեն (օրինակ՝ մտեր-
մորեն), -ովին (օրինակ՝ ամբողջովին), -ակի (օրինակ՝ շեղակի), -գին (օրինակ՝
ցավագին), -պատիկ (օրինակ՝ կրկնապատիկ), -վարի (օրինակ՝ մարդավարի), –
ուստ (օրինակ՝ ներքուստ) և այլն։
Նախադասության կազմում մակբայները կատարում են պարագաների
շարահյուսական պաշտոններ։

Յուրաքանչյուր շարքում գտի՛ր մակբայը։
1. արագորեն, դեպի, փայտե, անշուշտ
2. ապա, մասին, լիովին, անշուշտ
3. եթե, որտեղ, ամենուր
4. մյուս, բոլոր, ուր, հապճեպ
5. երբ, բայց, նախօրոք, յուրաքանչյուր
6. միաձայն, ձայնավոր, հնչյուն, շառաչ
7. ինչ-ինչ, փոքր-ինչ, ինչ, որտեղ
8. սա, բոլոր, մասամբ, յուրաքանչյուր

Կազմի՛ր նախադասություններ՝ գործածելով տրված մակբայները։
Հերոսաբար, մասամբ, փոքր-ինչ, ամենուրեք, լիովին։

Բժիշկները հերոսաբար փրեցին մանչուկին։

Ես մասամբ կատարեցի իմ տնայինը։

Փոքր-ինչ ուշացումով ես մուտք գործեցի դասարան։

Ամենուրեք տարածված է համաճարակ։

Ես լիովին կատարեցի իմ աշխատանքը։

Ընդգծիր  երեք  տեղի մակբայ:

ա.  ամենուր, գլխովին, առայժմ, դեմառդեմ, դռնեդուռ, արագ-արագ
բ. հեռու, միանգամայն, կրկին, տեղից տեղ, վերուստ, հիմա
գ. միշտ, մեջտեղ, ընդառաջ, փոխնիփոխ, թեթևակի, վեր
դ. տեղ-տեղ, զույգ-զույգ, դեսուդեն, շատ-շատ, ուշ, այլուր

. Ընդգծիր ժամանակի երեք մակբայ

ա. ավելի, ուշ, ապա, ձեռաց, այլևս, գյուղեգյուղ
բ. վերջապես, ձեռքից ձեռք, օրեցօր, կամացուկ, այժմ, լիովին
գ. ի վերջո, հազիվհազ, մոտավորապես, դեռևս, մասնակիորեն, առմիշտ

Ընդգծիր ձևի երեք մակբայ

ա. դանդաղ, փոքրիշատե, հավետ, հանկարծ, ուշիուշով, ամենուրեք
բ.  հետզհետե, իսպառ, նախ, մեկ-մեկ, դեմ հանդիման, հազիվ

Ընդգծիր չափի երեք մակբայ:

ա. օրավուր, ամենևին, հազիվ, դեմուդեմ, հապճեպ, ընդամենը
բ. սրտանց, կրկին, ընդմիշտ, դարձյալ, գրեթե, վար

ետերը փոխարինի՛ր ապրել բայից կազմված դերբայներով (ապրելիս, ապրող, ապրած, ապրել): 

Նրա ապրած երկար ու ձիգ տարիների մասին ընդամենը մի երկու նախադասություն կարելի է պատմել: 

Գետափին՝ զով ծառերի ստվերում ապրելիս հիշում էր իր անապատը, խանձված ավազը: 

Կարտոֆիլի արտում ապրող բզեզն արագ բազմանում է ու շարժվում առաջ՝  նոր տարածություններ գրավելու:

Ուզում էր քաղաքից դուրս ու մենակ՝ապրել հեռու մի դաշտում: 

 Կետերը փոխարինի՛ր ապրել բայի դիմավոր ձևերով: 

Քանի՛ տարի ապրելես մեր երկրում ու չգիտե՞ս մեր օրենքները:
Եթե մի երկու ամիս էլ ապրենք այս  խոնավ ու անարև երկրում, բոլորովին կմոռանա՞ք մեր գյուղը:
Մի քանի օր այստեղ ապրելիս ու կտեսնի, թե ի՞նչ դժվար է օրվա հոգսը հոգալը: 

Այստեղ ապրելու ուրիշ ելք չունեմ:
Դու երկար ապրելես այս աշխարհում ու շատ բան ես տեսել, ինձ մի խորհուրդ տո՛ւր: 

Բայի սեռը

Բայն ունի երեք սեռ՝   ներգործական, կրավորական և չեզոք:
Ներգործական սեռի բայերը ցույց են տալիս ենթակայի կատարած այնպիսի գործողություն,
որի համար պահանջվում է կրող առարկա:
Օրինակ`Քամին ցրում է ամպերը:
Կրավորական  սեռի բայերը ցույց են տալիս այնպիսի գործողություն, որը ենթական կրում է իր վրա մի ուրիշ առարկայից:
Օրինակ` Ամպերը ցրվում են քամուց:
Կրավորական սեռի բայերը կազմվում են ներգործական սեռի բայերից վ ածանցով:

Չեզոք սեռի բայերը ցույց են տալիս այնպիսի գործողություն, որով ենթական ոչ ներգործում է մեկ ուրիշի վրա, ոչ էլ ուրիշից կրում է իր վրա:
Օրինակ` Ձյուն է գալիս:

Առաջադրանք:

Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ  կրավորական: 

Քամին երկնքով մեկ հալածում էր ամպերին: 
Ամպերը երկնքով մեկ հալածվում էին քամուց:
Այս նկարըէ ամրացրել պատին պապիս կողմից :
Այս գիրքը կարդացվել է նաև ընկերոջս կողմից  :
Առավոտյան ոտքերս թրջվել էին  ցողից :
Շունը  ծառին կապվել էր Տիրոջ կողմից :
Տարբեր մարդիկ տարբեր ձեով էին պատմում առավոտվա դեպքը:
Սարքերից թեթև ցնցում գրանցեցին:
Ինստիտուտի աշխատակիցները մարդկանց զգուշացրին սպասվող փոթորկի մասին:
երեխան գտնվել էր անտառում  որսորդների կողմից :
Երազն միշտ Տղային միշտ նույն  էր կախարդում:
Վարպետի խնամքոտ ձեռքը տաշում ու իրար կողքի էր դնում քարերը:
Շինարարությունն ավարտին հասցրին: 

Տրված  ներգործական նախադասությունները դարձրո՛ւ կրավորական, իսկ կրավորականները` ներգործական: Փորձի՛ր  բացատրել, թե ինչո՛ւ են վ ածանցով  բայերը համարվում կրավորական, իսկ մյուսները` ներգործական: 

Կրակը ճանապարհորդներին շրջապատել էր բարձր, վտանգավոր օղակով:
Տարերքը կամաց-կամաց սեղմում էր իր չարագույժ օղակը:
Օվկիանոսում մեծ նավերը ձգում են փոքրերին:
Մոլախոտերը քամու կամ կենդանիների բրդի միջոցով են տարածվում:
Գրքում մի հետաքրքրական թռչող մեքենա է նկարագրված (գրողի կողմից):
Չոր խոտը շատ արագ ու հեշտ է վառվում անգամ փոքրիկ կայծից:
Մի արհեստանոց էլ կառուցվել է գիտական հետազոտությունների համար քաղաքապետի կողմից: 

Նախադասություններն ըստ օրինակի փոխի՛ր (դարձրո՛ւ ներգործական):
Օրինակ`

Սիրտը գերվեց աղջկա մի ժպիտից:
Այս ծառի տակ ինչ-որ մեկի կողմից գանձ է թաղվել:
Քարը մաշվել, հարթվել էր անձրևից ու քամուց:
Արտերը խանձվել էին բարկ արևից:
Քարտը լրացվում է միայն չափահաս քաղաքացիների կողմից: Նա ազատազրկման է դատապարտվել ու տուգանվել իտալական դատարանի կողմից:
Ութ տարի տղամարդ համարվեց ընկերների կողմից:
Դյութվել էր ալիքների ու քամու երգով:
Աղջիկը շրջապատված էր հետաքրքրասերների մեծ խմբով:
Ընկերս համերգի է հրավիրված: 

Դո՛ւրս գրիր այն բայերը, որոնք կարողեն կրավորական դաոնալ, և դարձրո՛ւ: 

Օրինակ` 

փնտրել – փնտրվել: 

Վազել, երգել, ցրել, կոտրել, դնել, թռչել, թրջել, գալ, գնալ, հեռանալ, հեռացնել, հնարել, ներել, լուսանալ, մթնել, մթնեցնել, բարձրանալ, թխել, մրմռալ, մաքրել, դողալ, վախենալ, սրբել, կարել, հավաքել, սարսռալ, հաչել, սիրել, մլավել, ծիծաղել, խոսել, հուզել, վիճել: 

Տրված նախադասությունները դարձրո՛ւ ներգործական և պատասխանի՛ր հարցերին: Ձվի մեջ զարգացող կենդանի էակը բավական հուսալի զրահով է պաշտպանված:
Ձուն թխսի մարմնի ծանրությունից չի կոտրվում:
Ձվի կճեպը հեշտությամբ է կոտրվում ճուտիկի դեղին կտուցով: Գիտնականների կողմից փնտրվում են համարձակ գաղափարն
իրագործելու հնարները:
Մշակովի բույսերի սերմերը մոլախոտի սերմերից մաքրվում են մագնիսով:
Ինչպե՞ս է փոխվում տրված նախադասության ենթական (ընդգծված է):

Դո՛ւրս գրիր այն բայերը, որոնք կարող են կրավորական դաոնալ, և դարձրո՛ւ: 

Օրինակ` 

փնտրել – փնտրվել: 

Վազել- վազելիս

 Երգել- երգվել

ցրել,- ցրվել

 կոտրել,-կոտրվել

 դնել,- դրվել

 թռչել,-թռչելիս

 թրջել, -թրջվել

գալ, – գարիս

գնալ-գնալիս

 հեռանալ, հեռացնել, հնարել, ներել, լուսանալ, մթնել, մթնեցնել, բարձրանալ, թխել, մրմռալ, մաքրել, դողալ, վախենալ, սրբել, կարել, հավաքել, սարսռալ, հաչել, սիրել, մլավել, ծիծաղել, խոսել, հուզել, վիճել: 

Բառաշարքում գտիր հոմանիշ բայերի զույգեր:

Թառամել, առողջանալ, զմայլվել, պարծենալ, թոշնել, անհայտանալ, հիանալ, սուզվել, ապաքինվել, ընկղմվել, հպարտանալ, չքանալ:

Կետերի փոխարեն պահանջված ձևով գրի՛ր փակագծում դրված բառերն ու բառակապակցությունները:
Երգելիս ձայնը գլուխն էր գցում: (երգել — ե՞րբ)
Ձիու սիրտը պայթել էր քուռակի համար :վախենալուց (վախենալ — ինչի՞ց)
Թեյը տանելիս թափեց: (տանել — ե՞րբ)
Կենսախինդ մարդիկ վախենում են : (լուրջ, տխուր կամ ծանր երևալ — ինչի՞ց)
Ու Մոսկվա գնալուց առաջ մի երկու օրով ման է գալիս հարազատ վայրերում: (գնալ — ինչի՞ց)
Մեղր լցնելիս մի կաթիլ գետին թափեց: (լցնել – ե՞րբ)

1. Կետերի փոխարեն փակագծում դրված բայերը գրի՛ր պահանջված ձևով:
   Այդ նամակը կարդալիս նա գունատվեց: (կարդալ — ե՞րբ)
   Ամբողջ երեկո կարդալուց  հոգնած՝ դուրս եկավ զբոսնելու: (կարդալ — ինչի՞ց)
   Այդ տունը կառուցելիս սպասում էր որդու վերադարձին: (կառուցել — ե՞րբ)
   Չգիտես ինչու, վախենում էր իր վերջին կամուրջը մինչև վերջ կառուցել : (կառուցել — ինչի՞ց)
   Ականջները խշշում էին ամբողջ օրն այդ աղմուկը լսելիս: (լսել — ինչի՞ց)
   Իրիկնապահին տուն դառնալիս մի անգամ էլ հիշեց խոստումը: (դառնալ — ե՞րբ)
   Վիրավորվել էր ընկերոջ՝ առանց պատճառի հետ դառնալուց: (դառնալ — ինչի՞ց)
   Վրա-վրա հիվանդանալոից  նիհարել էր: (հիվանդանալ — ինչի՞ց)
   հիվանդանալուց միշտ էլ նիհարում է: (հիվանդանալ — ե՞րբ):

  3. Ընդգծված բառը փոխարինի՛ր տրված բայերից մեկով:
ա) Վիրավորված ընկավ ձիուց ու օգնություն կանչեց: Ծաղրուծանակից վիրավորված հեռացավ ու որոշեց այդ մասին էլ ոչ մեկի հետ չխոսել:
(խոցված, սրահարված, սվինահարված, նեղացած, վշտացած)
բ) Երիտասարդի անկեղծ ժպիտն ու համարձակ խոսքերը նրան գրավեցին:
Որոշել էր անպայման գրավել այդ բերդը, որտեղ երկրի ողջ հարստությունն էին պահել:
(տիրանալ, սեփականել, նվաճել, հրապուրել, հմայել)
գ) Այս պատվանդանի վրա հուշարձան են կանգնեցնելու:
Հարկավոր է կանգնեցնել այդ վիրավորական խոսակցությունը:
Էլեկտրական լարերի համար այստեղ մի սյուն են կանգնեցրել:
(բարձրացնել, վեր հանել, ոտքի հանել, հաստատել, կերտել, շինել, կառուցել, կասեցնել, դադարեցնել):
Սուսան Մարկոսյան «Գործնական քերականություն»

Գտնել տրված բայերի արմատները և որոշել, թե ինչ խոսքի մասերի են պատկանում դրանք:

Մատռվակել, պղծել, հնձել, վճարել, երկրորդել, գրկել, մրրկել, անարգել, նույնանալ, կախարդել, խարդախել, երկուանալ, նյութել, կապտել, բուրել, ոչնչանալ, պայտել, մաքրել, ծառայել, ապշել:

Մատռվակել-

Պղծել-պիղծ

Հնձել-հունձ

Վճարել-վճար

Երկրորդել-երկրորդ

Գրկել-գիրկ (գոյական)

Մրրկել-մրրիկ (գոյական)

Անարգել-անարգ (ածական)

Նույնանալ-նույն

Կախարդել-կախարդ

Խարդախել-խարդախ

Երկուանալ-երկու

Նյութել-նյութ

Կապել-

Հետևյալ առածներում լրացնել համապատասխան բայերը:
Ջրի….. ջուրը …..:
…..քարը գետնին ……:
Ուրիշի հացով փոր ……:
Խոսք…… սարի գլուխ….., խոսք….​` սարից ներքև ……:
Խոսք ….. մի փութ մեղրով ……:
Աշխարհի ….. ու…… լեզուն է:
Հետևյալ գոյականներով և համապատասխան բայերով կազմել երեքական դարձվածք:
Աչք, գլուխ, խելք, ձեռք, սիրտ, հոգի:

1. Լրացրո՛ւբացթողնվածտառերը:

Սկսվեց մի անօրինակ պայքար երեքի մեջ: Շուշանիկը ճգնում էր հորը բարձրացնել հատակից, հայրն ամուր կպել էր թախտի ոտներին, Դավիթն աշխատում էր նրանց անջատել միմյանցից: Այնինչ բոցերի առաջին ալիքներն արդեն լիզում էին լուսամուտի առաստաղը, իսկ ծուխը հետզ-ետե բարձրանում էր ու դառնում հեղձուցիչ: Դավթի ուժերն սպառվում էին: Այժմ անդամալույծն ինքն էր գրկել աղջկան իր առողջ ձեռքով և այնպես ամուր, որպես երկաթե գոտի:

2. Փակագծերումնշվածներիցընդգծի՛րճիշտտարբերակը:

(Հայերեն լեզուն, հայերենը) աշխարհի հնագույն լեզուներից է:
Իմ հաջողությունների համար ես (պարտական, պարտավոր) եմ ծնողներիս և ուսուցչուհուս:
Բժիշկները հիվանդին (քննեցին, քննարկեցին):
Թռչունների (երամը, երամակը) թռչում էր երկնքում:

3. Ընդգծի՛րայնբառերը, որոնցումկահնչյունափոխություն:

Մայրաքաղաք, սիրել, արջաորս, մտամոլոր, սկզբնախաղ, փշատերև, չարալեզու, տգետ, գիտուն, տարեվերջ, եկամտաբեր, ձմեռնամուտ, մսաղաց:

4. Գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:                                 

Անօրինակ՝- նմուշ
անդամալույծ՝- հաշմանդամ
պարպել՝-դատարկել
հետզհետե՝-աստիճան
հեղձուցիչ՝-խեղտող

5. Յուրաքանչյուր շարքում գտի՛ր  և ընդգծի՛ր 1 բառ, որ թվական չէ:

ա. հինգ-հինգ, տասը, քառասուներորդ, միլիոնավոր
բ. երկրորդ, այսքան, մեկ ամբողջ հինգ տասնորդական, վեցական
գ. հինգ-վեց, քսանական, հազարանոց, չորրորդ
դ. տասը, քառասունհինգերորդ, հազարավոր, հազար

1. Հովհաննես Թումանյանի ‹‹Փարվանա›› բալլադից դո՛ւրս հանիր պատկերավորման միջոցներից՝
մակդիրներ՝
փոխաբերություններ՝
համեմատություններ՝

2. Յուրաքանչյուր նախադասության մեջ գտի՛ր և ընդգծի՛ր սխալ գործածված բառը:

            Այս խոսքը քեզ է վերաբերվում:
Այդպես մի՛ վերաբերիր նրա հետ:
Մեր կազմակերպությունը պատրաստականություն է հայտնել՝ օգնելու կարիքավորներին:
Առաջին իսկ հանդիպումից Տրդատը սիրահարվեց Հռիփսիմեին վրա:
Շնորհավոր քո քսաներկուերորդ տարելիցը:

3. Ո՞ր բառն է, որ հոմանիշ չէ փակագծերում տրված բառին:

            պարգևել, նվիրել, շնորհել, ոգեկոչել /ընծայել/,
վճիտ, ականակիտ, մաքուր, հույլ /ջինջ/,
շտապել, աճապարել, արտորալ, խայտալ /փութալ/,
աղերսել, թախանձել, աղաչել, հորդորել /պաղատել/,
զիջել, ընկրկել, առիթ տալ, նահանջել / տեղի տալ/,
պերճ, փառահեղ, զարդարուն, զեղ /շքեղաշութ/:

4. Ո՞ր բառն է, որ հականիշ է փակագծերում տրված բառին:

Զբաղվել, այրել, լիցքավորել, թռչկոտել /պարպել/,
ոռոգելի, թանձր, սակավաջուր, ջրառատ /անջրդի/,
հանդգնել, չարչարվել, վայելել, ենթարկվել / ընդվզել/,
ճիշտ, սխալ, գունատ, որոշակի / թյուր/:

5. Ընդգծի՛ր հոդակապով բառերը:

            Գույնզգույն, միջնադար, քարաժայռ, տարեվերջ, շուրջպար, հացթուխ, բարետես, կիսախելագար, աներորդի, ուղեմոլոր, ագեվազ, ընդառաջ:

6. Գրի՛ր բառեր, որոնք ունեն հետևյալ կազմությունը:

Նախածանց + արմատ = տգեղ
Արմատ + հոդակապ + արմատ =  արագավազ
Արմատ + վերջածանց = բախտավոր
Արմատ + հոդակապ + արմատ + ածանց =