Category: Աշխարհագրություն 9

https://mskh-my.sharepoint.com/:p:/g/personal/kh_nare_mskh_am/ETygxjo4yelJn3m_vZ7kVhoBzfoM3Mcq64op8t6gFtSM7w?e=M0Hdgk

1. Որո՞նք են տվյալ ուղղության զարգացման նախադրյալները և խոչընդոտները

Ներկա փուլում գյուղատնտեսության ոլորտի զարգացման թիվ մեկ նախապայմանը Գյուղատնտեսության նախարարության վերակազմավորումն է, անհրաժեշտ է էականորեն վերանայել նաև պետական աջակցության ծրագրերը, առաջնայնություն պետք է տրվեն խիստ պահանջված և բարձր արդյունավետություն ապահովող ծրագրերին:

1. Զարգացման ի՞նչ պատմություն է անցել տնտեսության տվյալ ճյուղը։

Գյուղատնեսությունը հնուց եղել է հայաստանի բնակչության զգաղմունքի և ապրուստի հիմնական միջոցը։ Հայերը հնուց զբաղվել են հողագործությամբ , անասնապահությամբ և կառուցել են ոռոգիչ ջրամբարներ։Գյուղական մանր տնտեսութոյւնների միավորման հիման վրա ձևավորվել են գյուղատնտեսական պետականան ( սովխոզ ) և կոլեկտիվ տնտեսություններ (կոխոզ): Գյուղատնտեսությունը նույնպես մյուս ճյուղերի նման զարգանում էր սյոցալիստական ուղիով և 1990 թ․ հանրապետությունում կար սոցյալիստական տիպի 850 ձեռնարկություն սովխոզներ , կոլտնտեսություններ, միջտնտեսային ձեռնարկություններ ։

1. Ի՞նչ դեր ունի տվյալ ճյուղը ՀՀ-ի համար։

ՀՀ – ը չնայած հողային ռեսուրսների սահմանափակմանը առանձնանում է բազմաճյուղ գյուղատնտեսությամբ ։ ՀՀ – թյան բնակլիմայական պայմանները թույլ են տալիս մշակել շուրջ 100 մշակաբույս։ ՀՀ գյուղատնտեսության մեջ առանձնանում են ճյուղեր որոնք ունեն արտահանման նշանակություն և որոշում են հանրապետության արտադրական մասնագիտացումը ։Դրանք են խաղողագործությունը , պտղաբուծությունը, հարավային բանջարաբուծությունը և ծխախոտագործարանը ։

1. Ինչպե՞ս եք պատկերացնում տվյալ ճյուղի զարգացման հեռանկարը։

Միջազգային փորձը վկայում է, որ տնտեսության մյուս ճյուղերի զարգացումը և գյուղատնտեսության ոլորտում ինտենսիվ տեխնոլոգիաների կիրառումը որպես կանոն հանգեցնում են տնտեսավարող սուբյեկտների թվաքանակի կրճատման, մեկ տնտեսության հաշվով հողատարածության մեծացման և ի հաշիվ աշխատանքի արտադրողականության բարձրացման՝ զբաղվածների թվի նվազեցման։ Հանրապետության գյուղատնտեսության ոլորտում այս օրինաչափությունները դեռևս ցայտուն դրսևորումներ չունեն։ Ուստի ագրարային ոլորտում կարևորվում է տնտեսվարման բազմաձևության և կամավորության սկզբունքով կոոպերացիայի զարգացման անհրաժեշտությունը: 

1. Ներկայումս ինչպիսի միջոցառումների համակարգ է մշակվում գյուղատնտեսության ճյուղի զարգացման համար։

 Ներկայումս գյուղատնտեսության համախառն արտադրանքի բացարձակ գերակշռող մասը (ավելի քան 98 տոկոսը) ապահովվում է մասնավոր հատվածի կողմից:

Տնտեսավարման նոր պայմաններում, երբ արմատապես փոխվել է հողօգտագործման համակարգը, և մշակովի հողատարածությունները մասնատվել են ավելի քան 1.2 մլն հողակտորների, առանձնահատուկ կարևորություն է ստանում գյուղատնտեսության արտադրական և սպասարկող ենթակառուցվածքների արդիականացումը գյուղատնտեսական կոոպերացիայի զարգացումը:

Ազատի ջրամբարը գտնվում է Հայաստանի Արարատի մարզում, Ազատ գետի միջին հոսանքում, Լանջազատ գյուղի մոտ։ Շահագործման է հանձնվել 1976 թվականին։ Մակերեսը 2,85 կմ² է, ընդհանուր ծավալը՝ 70 միլիոն մ³։ Ջրամբարի առավելագույն խորությունը՝  72.4 մ ։ Սնվում է նաև աղբյուրներից։

Կեչուտի ջրամբար
Կետչուտի ջրամբարը գտնվում է Վայոց Ձորի շրջանում` Ջերմուկ քաղաքից 10 կմ հեռավորության վրա: Կառուցվել է 1981 թ., ընդհանուր ծավալը 23 մլն խորանարդ մետր է: Վայոց Ձորից հարավ-արևելք Կեչուտի ջրամբարի կառույցի մեջ հեղեղված էին միջնադարյան գերեզմանոց և խաչքարեր: Սմբատ իշխանի կինը՝ իշխանուհի Սոֆիան, Վայոց Ձորի բնությունն անվանել է «Մատանի առանց զմրուխտի» (մինչ Գնդեվանք տաճարի կառուցումը 936 թվականին): Կեչուտի ջրամբարի կառուցման անհրաժեշտության մասին չկա ոչ մի կասկած: Կեչուտ գյուղի մոտ` Արփա գետի վրա, գեղատեսիլ լեռների և անտառների շրջակայքում, ստեղծվեց ամենամեծ ջրամբարը: Արփա գետի մրրկածուփ ջրերն ուղղված էին դեպի Սևանա լիճ, որպեսզի այն պահպանեին հնարավորինս բարձր մակարդակ վրա:

Հերհերի ջրամբարը գտնվում  է Հայաստանում, Վայոց ձորի մարզում, Հերհեր գյուղի ստորին մասում, ծովի մակարդակից 1430 մետր բարձրության վրա։ Լճի ծավալը կազմում է 26 մլն մ³։ Այն կառուցված է Հերհեր գետի վրա։ Ջրամբարի աջ կողմում գտնվում է Դար Ալաղես հրաբուխը։

Ախուրյանի ջրամբար, ջրամբար Ախուրյան գետի ստորին հոսքում, գտնվում է հայ-թուրքական սահմանում ։ Կառուցված է Թուրքիայի և ԽՍՀՄ համաձայնությամբ, որը ստորագրվել է 1963 թվականի ապրիլի 25-ին։ Ըստ այդ համաձայնագրի, պիտի կարգավորվեր Ախուրյան, Կարս, Կարախան և Չորլի գետերի հոսքը, կողմերը պետք է հավասարապես օգտվեին ջրամբարից։ Ջրամբարը սկսվել է շահագործվել 1980 թվականից։

Երկարություն – 20 կիլոմետր (սահմանի երկայնքով), ջրի ծավալը գնահատվում է – 525 մլն. մ³։

Մարմարիկի ջրամբար, արհեստական ստեղծված ջրածավալ Կոտայքի մարզում, Մարմարիկ գետի վրա։ Ունի ոռոգման նշանակություն։Ջրամբարն ունի 55 մետր բարձրությամբ ամբարտակ, 24 մլն խորանարդ մետր ընդհանուր ծավալ, որից օգտակար ծավալը կազմում է 23 մլն խորանարդ մետրը։Ջրամբարը կառուցվել է 1974 թվականի նոյեմբերին, սակայն չէր շահագործվել մինչև 2012 թվականը։ Ջրամբարի պլանավորված ջուրը լցնելուց մի քանի օր առաջ պատվարի ստորին շեպը փլուզվեց, և մոտ 500 հազար խորանարդ մետր բնահող սահեց դեպի ստորին բյեֆը ։ Ջրամբարի վերականգնման շինարարական աշխատանքներն ավարտվել են 2011 թվականին։ 

https://mskh-my.sharepoint.com/:p:/g/personal/kh_nare_mskh_am/ES-KoMrU7ehItNjhdS7kVYsBpwKQVIwLwvPkYjpM3CBXew?e=CkCkK0

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ ԵՐԿՐԻ ՄԱՍԻՆ

1․ Երկիր մոլորակի բնությունը, բնակչությունը և տնտեսությունն ուսումնասիրող գիտությունն է. 

     1) աշխարհագրությունը   2) քարտեզագրությունը   3) տնտեսագիտությունը   4) էկոլոգիան

2․  Բաց տեղանքում Երկրի մակերևույթի տեսանելի մասը կոչվում է. 

1) տեղանք           3) հորիզոնի գիծ 

2) հորիզոն           4) ռելիեֆ

3․ Հատակագծում կամ քարտեզում պատկերված տարածքը մի քանի անգամ փոքրացնող թվային արտահայտությունը կոչվում է. 

1. լեգենդա 2) հորիզոնական 3) մասշտաբ 4) իզոբար

4․ Երկրի մակերևույթի որևէ փոքր հատվածի կամ օբյեկտի՝ մանրամասնություններով գծապատկերը թղթի վրա կոչվում է.

1. հատակագիծ  2) քարտեզ 3) գլոբուս 4) ատլաս

5․ Երկրի մակերևույթի ընդհանրացված պատկերը հարթության վրա` որոշակի մասշտաբով, պայմանական նշաններով և քարտեզագրական պրոյեկցիայով, կոչվում է. 

1) հատակագիծ 3) ատլաս 

2)քարտեզ     4) գլոբուս

6․ Խոշորամասշտաբ այն գծապատկերները, որոնք չունեն աստիճանացանց, կոչվում են. 

1. աշխարհի քարտեզներ 2) ուրվագծային քարտեզներ 3) համր քարտեզներ 4) տեղանքի հատակագծեր

7․ Նկարում պատկերված է. 

1) լեռնագիծ                                    3) հորիզոնական 

2) ռելիեֆի կտրվածք (պրոֆիլ)     4) համադրման սանդղակ

8․ Ընտրել մոլորակների հունարեն և հայերեն անունների համապատասխանությունների ճիշտ շարքը. 

1. Մերկուրի ա. Լուսնթագ 

2. Վեներա բ. Հրատ

 3. Մարս գ. Արուսյակ 

4. Յուպիտեր դ. Փայլածու 

1) 1–դ, 2–գ, 3–բ, 4–ա 

2) 1–ա, 2–բ, 3–գ, 4–դ

 3) 1–բ, 2–ա, 3–դ, 4–գ

4) 1–դ, 2–գ, 3–ա, 4–բ

9․ Գլոբուսի վրա հասարակածին զուգահեռ և Երկիրը գոտևորող երևակայական շրջագծերը կոչվում են. 

1) միջօրեականներ 3) բևեռներ

 2) զուգահեռականներ 4) ուղեծրեր

10․ Երկրագնդի ո՞ր կետերը գտնելու համար է բավական իմանալ միայն նրանց աշխարհագրական լայնությունը. 

1) հասարակածի վրայի       2) զրոյական միջօրեականի վրայի 

3) զուգահեռականների վրայի 4) բևեռների

11․ Այն ժամանակամիջոցը, որի ընթացքում Երկիրը մեկ լրիվ պտույտ է կատարում իր առանցքի շուրջը, կոչվում է. 

1) օր    2) շաբաթ    3) ամիս    4) տարի 

12. Երկրի` իր առանցքի շուրջը պտույտի հետևանք չէ. 

1) գիշեր–ցերեկ հերթափոխությունը

 2) տարվա եղանակների առաջացումը

 3) շարժվող մարմինների հետագծի շեղումը իր սկզբնական ուղղությունից 

4) ժամային գոտիների առանձնաց

13․ Ժամային գոտիները սահմանազատված են. 

1. Զուգահեռականներով   3) արևադարձերով 
2. միջօրեականներով        4) հասարակածով

14․ Երկրի օրական պտույտի հետևանք է.

 1) պարբերական (ռիթմիկ) երևույթների օրական փոփոխությունը 

2) պարբերական երևույթների սեզոնային փոփոխությունը 

3) պարբերական երևույթների տարեկան փոփոխությունը 

4) պարբերական երևույթների բազմամյա փոփոխությունը

 15. Ո՞ր ուղղությամբ է Երկիրն իր առանցքի շուրջը պտտվում. 

1) հյուսիսից հարավ     3) արևելքից արևմուտք 

2) հարավից հյուսիս     4) արևմուտքից արևելք

16․  Յուրաքանչյուր ժամային գոտի իր նախորդից մեկ ժամով առաջ է, քանի որ երկիրն իր առանցքի շուրջը պտտվում է.

 1) արևելքից արևմուտք ուղղությամբ

2) արևմուտքից արևելք ուղղությամբ 

3) հյուսիսից հարավ ուղղությամբ 

4) հարավից հյուսիս ուղղությամբ

17․ Դեկտեմբերի 22–ին՝ կեսօրին, դիտողը Հարավային բևեռում է: Այդ պահին կլինի. 

1) բևեռային ցերեկ  3) առավոտ 

2) բևեռային գիշեր  4) երեկո 

18․ Մարտի 21–ին՝ կեսօրին, դիտողը հասարակածում է: Այդ պահին Հարավային բևեռում կլինի. 

1) բևեռային ցերեկ   3) գիշերահավասար 

2) բևեռային գիշեր  4) երեկո

20․  Աշխարհագրական ո՞ր լայնություններն են առավելագույն ջերմություն ստանում հունիսին.

 1) հասարակածային 

2) հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն 

3) հարավային կիսագնդի արևադարձային 

4) հյուսիսային կիսագնդի արևադարձային 

21․ Աշխարհագրական ո՞ր լայնություններն են առավելագույն ջերմություն ստանում դեկտեմբերին. 

1) հասարակածային 

2) հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն 

3) հարավային կիսագնդի արևադարձային 

4) հյուսիսային կիսագնդի արևադարձային. 

22․ Աշխարհագրական ո՞ր լայնություններն են առավելագույն ջերմություն ստանում հունիսին. 

1)հասարակածային 2)հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն 

3)հարավային կիսագնդի արևադարձային 4)հյուսիսային կիսագնդի արևադարձային 

23․ Աշխարհագրական ո՞ր լայնություններն են առավելագույն ջերմություն ստանում դեկտեմբերին. 

1) հասարակածային 

2) հյուսիսային կիսագնդի բարեխառն 

3) հարավային կիսագնդի արևադարձային 

4) հյուսիսային կիսագնդի արևադարձային

24․ Երկրի մակերևույթից դեպի խորքը ջերմաստիճանն աստիճանաբար. 

1) նվազում է                  2) բարձրանում է 

3) մնում է անփոփոխ     4) բարձրանում է, այնուհետև՝ նվազում 

25․ Բնութագրումով որոշել Երկրի շերտը. Երկրի ամենավերին և ամենաբարակ շերտն է: Այն կազմված է համեմատաբար թեթև ապարներից: Այդ շերտն է.

 1) Երկրի միջուկը   3) ստորին միջնապատյանը 

2) երկրակեղևը        4) վերին միջնապատյանը

26․ Նկար 1-ում, նշված է. 

1. Երկրի միջուկը 2) միջնապատյանը 3) թույլոլորտը 4) երկրակեղևը

                                                                                                                                   Նկ. 1   

27․  Նկար 2–ում Բ տառով նշված է. 

1. նստվածքային շերտը 2) բազալտային շերտը 3) գրանիտային շերտը 4) միջնապատյանը

Նկ․ 2 

28․  Նկար 2–ում Դ տառով նշված է. 

1) նստվածքային շերտը 2) բազալտային շերտը 3) գրանիտային շերտը 4) միջնապատյանը 

29. Նկար 2–ում ո՞ր տառով է նշված բազալտային շերտը. 

1) Ա    2) Բ    3) Գ    4) Դ 

30. Նկար 2–ում երկրակեղևի ո՞ր տիպն է նշված 1 թվով. 

1) մայրցամաքային 3) կղզային 

2) օվկիանոսային 4) թերակղզային

31. Նկար 2–ում ո՞ր տառով է նշված երկրակեղևի նստվածքային շերտը.

 1) Ա    2) Բ    3) Գ    4) Դ

Մետաղաձուլությունըմարդու արտադրական գործունեության հնագույն բնագավառներից է, յուրաքանչյուր երկրի տնտեսական և ռազմական հզորության հիմքն է:Հայաստանում ձուլել են դեռևս 3 հազարամյակ առաջ (Արմավիրի մարզ` Մեծամոր)։Հին և միջին դարերում մարդիկ ճանաչել են մետաղի ընդամենը 7 տեսակ՝ ոսկի, արծաթ, երկաթ, պղինձ, կապար, անագ և սնդիկ:Մետաղաձուլությունը բաժանվում է երկու ենթաճյուղի` սև և գունավոր մետաղաձուլության: Սև մետաղաձուլության գլխավոր և ամենատարածված հանքային հումքը երկաթաքարն է, որի հանույթի հնագույն և գլխավոր շրջանն ավանդաբար Արևմտյան Եվրոպան էր:Վերջին տասնամյակներին մետաղաձուլության աճը դանդաղել է, քանի որ մեքենաշինության և մետաղների օգտագործման այլ ոլորտներում թանկ մետաղների փոխարեն սկսել են օգտագործել ավելի էժան ու «անսահմանափակ» քանակությամբ պլաստմասսա և այլ փոխարինող նյութեր:Մետաղաձուլությունը բաժանվում է երկու ենթաճյուղի` սև և գունավոր մետաղաձուլության: Սև մետաղաձուլության գլխավոր և ամենատարածված հանքային հումքը երկաթաքարն է, որի հանույթի հնագույն և գլխավոր շրջանն ավանդաբար Արևմտյան Եվրոպան էր:Ներկայումս երկաթաքար արդյունահանում են աշխարհի ավելի քան 50 երկրներում:Գունավոր մետաղաձուլությունն արտադրանքի ծավալով մի քանի անգամ զիջում է սև մետաղաձուլությանը, սակայն անհամեմատ ավելի բազմաճյուղ կառուցվածք ունի:

• հանքաքարի հարստացումը, այսինքն` դրա մեջ պարունակվող ոչ պիտանի քարանյութի հեռացումը («փուչ ապարներ») և խտանյութի արտադրությունը,
• խտանյութից մետաղի ձուլման բուն գործընթացը,
• համաձուլվածքների և գլանվածքի արտադրությունը:

1. Ընտրել «հանքավայրեր – հանքաքար» համապատասխանությունների ճիշտ

շարքը.
ա. Մեղրաձոր, Սոթք 1. պղնձահրաքար
բ. Սվարանց, Դաշքեսան 2. տուֆ
գ. Ալավերդի,Կապան 3. ոսկի
դ. Արագած, Շիրակ 4. երկաթաքար
1) ա–3, բ–4, գ–1, դ–
2) ա–3, բ–2, գ–4, դ–1
3) ա–1, բ–3, գ–2, դ–4
4) ա–4, բ–1, գ–2, դ–3

2. Հայկական լեռնաշխարհի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Շատ կան հանքային բուժիչ աղբյուրներ:
2) Ընդերքը հարուստ է վառելիքային օգտակար հանածոներով:
3) Ոսկու պաշարներ հայտնաբերվել են Սոթքում և Մեղրաձորում:
4) Պղնձահրաքարի խոշոր պաշարներ կան Ալավերդիում և Կապանում:

3. Հայկական լեռնաշխարհի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Արևելքից եզրավորվում է Փոքր Կովկասի լեռնային համակարգը կազմող
լեռնաշղթաներով:
2) Հյուսիսային ծալքաբեկորավոր լեռնաշղթաների մարզը շուրջ 500 կմ ձգվում է
Սև ծովի հարավային ափերի երկայնքով:
3) Եզրային ծալքաբեկորավոր լեռներից ամենաբարձրը Կորդվաց լեռնաշղթան է:
4) Միջնաշխարհի կենտրոնական մասով զուգահեռականի ուղղությամբ
ձգվում է Արևելյան (Հայկական) Տավրոսի լեռնաշղթան:

4. Ընտրել «գետ — վտակ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.
ա. Քասաղ 1. Եղեգիս
բ. Արփա 2. Գետիկ
գ. Հրազդան 3. Գեղարոտ
դ. Աղստև 4. Մարմարիկ
1) ա–4, բ–1, գ–2, դ–3­
2) ա–3, բ–4, գ–1, դ–2
3) ա–3, բ–1, գ–4, դ–2
4) ա–4, բ–3, գ–2, դ–1

5. Ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Մեծամորը (Սևջուր) ՀՀ միակ հարթավայրային գետն է:
2) Որոտան գետն Արփայից երկար է:
3) Ախուրյանը ՀՀ ամենաջրառատ գետն է:
4) Աղստևը պատկանում է Կուրի ավազանի

6. Ընտրել «քաղաք — այդ քաղաքով հոսող գետ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.
ա. Կապան 1. Ձորագետ
բ. Աշտարակ 2. Արփա
գ. Եղեգնաձոր 3. Ողջի
դ. Ստեփանավան 4. Քասաղ
1) ա–2, բ–3, գ–1, դ–4­
2) ա–2, բ–1, գ–4, դ–3­
3) ա–3, բ–1, գ–2, դ–4
4) ա–3, բ-4, գ-2, դ-1

7. Ո՞ր շարքում են գետերը դասավորված ըստ երկարությունների աճման կարգով.
1) Որոտան, Ախուրյան, Աղստև, Հրազդան
2) Ախուրյան, Հրազդան, Աղստև, Որոտան
3) Աղստև, Հրազդան, Որոտան, Ախուրյան
4) Ախուրյան, Որոտան, Հրազդան, Աղստև

8. Ո՞ր շարքում են գետերը դասավորված ըստ երկարությունների նվազման.
1) Արփա, Աղստև, Հրազդան, Դեբեդ
2) Դեբեդ, Հրազդան, Աղստև, Արփա

3) Հրազդան, Դեբեդ, Արփա, Աղստև

4) Դեբեդ, Աղստև, Հրազդան, Արփա

9. Ո՞ր շարքում են լճերը դասավորված արևմուտքից արևելք ճիշտ հերթականությամբ.
1) Ակնա, Կապույտ, Պարզ, Այղր

2) Այղր, Կապույտ, Պարզ, Ակնա
3) Ակնա, Պարզ, Այղր,Կապույտ
4) Այղր, Ակնա, Պարզ, Կապույտ

10. Ո՞ր շարքում են լճերը դասավորված հարավից հյուսիս ճիշտ հերթականությամբ.
1) Այղր, Ակնա, Քարի, Պարզ­ 3) Ակնա, Քարի, Այղր, Պարզ
2) Այղր, Քարի, Ակնա, Պարզ­ 4) Ակնա, Այղր, Քարի, Պարզ

11. Ո՞ր արտեզյան ավազանն է ՀՀ–ում ամենամեծը.
1) Սիսիանի­ 3) Շիրակի
2) Փամբակի­ 4) Արարատյան

12. Ո՞ր ջրամբարն է ամենախոշորը.
1) Մանթաշի ­ 3) Սպանդարյանի
2) Ապարանի 4) Արփի լճի

13. «ՀՀ գետ — երկարություն» զույգերից ընտրել սխալը.
1) Ախուրյան — 186 կմ 3) Որոտան — 178 կմ
2) Հրազդան — 141 կմ 4) Ողջի — 133 կմ

14. «Գետ — հոսքի ավազան» զույգերից ընտրել ճիշտը.
1) Դեբեդ — Արաքս 3) Գետիկ — Կուր
2) Թարթառ — Արաքս 4) Ողջի — Կուր

15. Ընտրել «քաղաք — այդ քաղաքով հոսող գետ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1. Սիսիան ա. Աղստև
2. Աշտարակ բ. Փամբակ
3. 3. Վանաձոր գ. Որոտան
4. Իջևան դ. Քասաղ
   1) 1–դ, 2–գ, 3–բ, 4–ա
   2) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա
   3) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա
   4) 1–բ, 2–ա, 3–գ, 4–դ

16. Ընտրել «գետ — վտակ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1. Դեբեդ ա. Գետիկ
2. Հրազդան բ. Շաքի
3. Աղստև գ. Ձորագետ
4. Որոտան դ. Գետառ
   1) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա
   2) 1–դ, 2–ա, 3–գ, 4–բ
   3) 1–ա, 2–բ, 3–դ, 4–գ
   4) 1–գ, 2–դ, 3–ա, 4–բ

17. Ընտրել «գետ — վտակ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1. Դեբեդ ա. Գետիկ

2. Աղստև բ. Քասաղ

3. Արփա գ. Փամբակ

4. Մեծամոր դ. Եղեգիս
1) 1–գ, 2–ա, 3–դ, 4–բ
2) 1–բ, 2–գ, 3–դ, 4–ա
3) 1–բ, 2–դ, 3–ա, 4–գ
4) 1–դ, 2–բ, 3–ա, 4–գ

18.  Ընտրել «գետ-էլեկտրակայան» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1.Որոտան.  ա. Վայքի

2. Հրազդան բ. Արզնու

3.  Աղստև  գ. Տաթևի

4. Արփա    դ. Իջևանի

1) 1–ա, 2–բ, 3–գ, 4–դ
2) 1–բ, 2–ա, 3–գ, 4–դ
3) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա
4) 1–դ, 2–գ, 3–ա, 4–բ

հհ մարզերը բաժանվում են երեք մասեր հյուսիսային կենտրոնական և հարավային

հյուսիսային հատվածի մեջ մտնում են շիրակ լուռու տավուշ մարզեր։

շիրակի մազ կենտրոն է գյումրի խոշոր քաղաք գյումրի արթիկ մարալիկ

լոռու մարզի մարզկենտրոնն է վանա ձոր – սպիտակ ստեփանավան թյումանյան տաշիր շամլուխ ախտալա

տավուշի մարզկենտրոն իջևան- դիլիջան նոյեմբերյան այրում

կենտրոնական- արագաշոտնի կոտայքի գեղարքուոնիկ

արագ․ – աշտարակ

ապարան թալին

կոտայքի մարզ-հրազդան , չարենցավան աբովյան , նոր հաճն բյուրեղավան եղվարդ , ծաղկաձոր։

գեղարքունիկ – գավառ, սևան վարդենիս մարտունի ճամբարակ

խոշոր գյուղեր- վարդենիկ և գետաշեն

վերին շորժա

հհ դեբետ գետը 387 մ

գուղը դեբետավան

ամնեացուրտ գետը հհ աշոցքի սարահանթի պահակն բնակավայրը

տաք մեղրիի

րարարատ արմավիր, վայոց ձեոր սյունիք

արտաշատ վեդի արարատ մասիս,

արմավիր Էջմիածին մեծամոր

վայոց ձոր եղեգնաձոր վայք ջերմուկ

սյունիքիմարզ – կապան սիսյան գորիս մեղրի քաջարան ագարակ։

1. ՀՀ–ում ամպամած օրերի թիվն ամենամեծն է.
   • հյուսիսարևելյան շրջանում (Իջևան)
   • 2) Արագածի գագաթամերձ մասում
   • 3) Արարատյան դաշտում (Երասխ)
   • հարավարևելյան շրջանում (Մեղրի)
2. ՀՀ–ում բացարձակ նվազագույն ջերմաստիճանը դիտվել է.
   • Աշոցքի սարահարթում
   • Արարատյան դաշտում
   • Արագած լեռնազանգվածում
   • Շիրակի դաշտում
3. ՀՀ–ում ամպամած օրերի թիվն ամենափոքրն է.
   • Տավուշում (Իջևան)
   • Սևանի ավազանում (Մարտունի)
   • Արարատյան դաշտում (Երասխ)
   • Արագածի գագաթամերձ մասում
4. ՀՀ–ում ամենաշատ տեղումները լինում են.
   • բարեխառն լեռնային կլիմայի տիպում
   • ցուրտ լեռնային կլիմայի տիպում
   • խիստ ցուրտ (ձյունամերձ) կլիմայի տիպում
   • չափավոր շոգ կլիմայի տիպում
5. ՀՀ–ում ամենաքիչ տեղումները լինում են.
   • եզրային լեռնաշղթաների հողմահայաց լանջերին
   • միջլեռնային գոգավորություններում
   • միջին բարձրության լեռնային գոտիներում
   • բարձրադիր լեռնային գոտում
6. ՀՀ կլիմայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.շ
   • Հանրապետության տարածքը բարեխառն կլիմայական գոտում է:
   • ՀՀ տարածքում ամենացածր ջերմաստիճանը գրանցվել է Արագածի լանջին`
     Քարի լճի շրջանում:
   • Տարվա ընթացքում տեղումների նվազագույն քանակը թափվում է գարնան
     ամիսներին:
   • Տարվա ցուրտ ժամանակահատվածում միջլեռնային գոգավորություններում
     դիտվում է ջերմաստիճանային շրջադասություն (ինվերսիա):

1. ՀՀ կլիմայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
   • Հանրապետության տարածքը արևադարձային կլիմայական գոտում է:
   • Տարվա տաք կեսին տիրապետում են Իրանական բարձրավանդակից թափանցող արևադարձային օդային զանգվածները:
   • Տարվա ընթացքում առավելագույն տեղումները լինում են նոյեմբեր–դեկտեմբեր ամիսներին
   • Տարվա ընթացքում ամենաշատ ամպամած օրերը լինում են Գեղարքունիքիմարզում (Մարտունի)
2. ՀՀ կլիմայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
   • Ամենաշատ տեղումները թափվում են Արփայի գոգավորությունում:
   • Կլիմայաստեղծ գործոններից են մուսսոնները:
   • Հստակ արտահայտված է հյուսիսից հարավ փոփոխվող լայնակի կլիմայական գոտիականությունը:
   • Միջլեռնային գոգավորությունների ցածրադիր մասերում ձմռանը դիտվում է
     ջերմաստիճանային շրջադասություն (ինվերսիա):
3. Ի՞նչն է բնորոշ ՀՀ չոր մերձարևադարձային կլիմայի տիպին.
   • Ձմեռը կարճատև է և մեղմ:
   • Տեղումների միջին տարեկան քանակը հասնում է 800–900 մմ–ի:
   • Հունվարին օդի միջին ջերմաստիճանը տատանվում է +10°–ի շուրջ:
   • Տարածվում է 1500–2000 մ բարձրություններում:
4. ՀՀ անապատակիսաանապատային լանդշաֆտային գոտուն բնորոշ կենդանատեսակներից են.
   • գորշ արջը և այծյամը
   • գյուրզան և կարիճը
   • գետնասկյուռը և ճագարամուկը
   • մուֆլոնը և բեզոարյան այծը
5. Ընտրել գետերից և դրանցի սնվող ջրանցքների համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.
   • 1) Ախուրյան ա. Նալբանդի
   • 2) Հրազդան բ. Արմավիրի
   • 3) Արաքս գ. Շիրակի
   • 4) Փամբակ դ. Արզնի–Շամիրամի
     1) 1–ա, 2–բ, 3–դ, 4–գ
   • 3) 1–ա, 2–դ, 3–գ, 4–բ
     2) 1–բ, 2–գ, 3–դ, 4–ա
   • 4) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա
6. Ընտրել «քաղաք — այդ քաղաքով հոսող գետ» համապատասխանությունների ճիշտ շարքը.

1. Սիսիան ա. Աղստև
2. Աշտարակ բ. Փամբակ
3. Վանաձոր գ. Որոտան
4. Իջևան դ. Քասաղ
   1) 1–դ, 2–գ, 3–բ, 4–ա
   2) 1–գ, 2–բ, 3–դ, 4–ա
   3) 1–գ, 2–դ, 3–բ, 4–ա
   4) 1–բ, 2–ա, 3–գ, 4–դ

Рекламаhttps://c0.pubmine.com/sf/0.0.3/html/safeframe.htmlПОЖАЛОВАТЬСЯ НА ЭТО ОБЪЯВЛЕНИЕ

13․ ՀՀ կլիմայի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Տարվա եղանակները հստակ արտահայտված չեն:
2) Առավելագույն չափով տեղումներ թափվում են մայիս–հունիս ամիսներին:
3) Լեռների բարձրությանը զուգընթաց տեղումների քանակը նվազում է:
4) Ամբողջ տարին տիրապետում են բարեխառն օդային զանգվածները:

14․ ՀՀ հողերի տիպերից ամենատարածվածն են.
1) կիսաանապատային գորշ հողերը
2) լեռնային սևահողերը
3) լեռնաանտառային գորշ և դարչնագույն հողերը
4) մարգագետնատափաստանային հողերը

15․ Կուլտուր–ոռոգելի հողերը տարածված են.
1) Արարատյան դաշտում
2) Շիրակի դաշտում

3) Սևանի ավազանում

4) Որոտանի հովտում

16․ Ո՞րն է ՀՀ վերընթաց լանդշաֆտային գոտիների վարից վեր հերթափոխության ճիշտ շարքը.
1) անապատակիսաանապատային, լեռնատափաստանային, մերձալպյան ու
ալպյան, ձյունամերձ
2) անապատակիսաանապատային, մերձալպյան ու ալպյան, լեռնատափաստանային, ձյունամերձ
3) լեռնատափաստանային, անապատակիսաանապատային, մերձալպյան ու
ալպյան, ձյունամերձ
4) անապատակիսաանապատային, լեռնատափաստանային, ձյունամերձ, մերձալպյան ու ալպյան

17․ «Lանդշաֆտային գոտի — բուսատեսակ» զույգերից ընտրել ճիշտը.
1) անապատակիսաանապատային — աղածաղիկ
2) տափաստանային — եղևնի
3) անտառային — ծառանման օշինդր
4) մերձալպյան և ալպյան — կաղնի

18․ ՀՀ կենդանական աշխարհի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Հաշվում են մոտ 12 հազ. կենդանատեսակ:
2) Հայկական վայրի ոչխարը և նապաստակը էնդեմիկ են:
3) Անտառային գոտու կենդանատեսակների մեջ գերակշռում են սողունները:
4) Արփի լճում տարածված է ծածան ձկնատեսակ

19․ ՀՀ–ի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է ճիշտ.
1) Անտառների վերին և մերձալպյան գոտու մարգագետինների ստորին սահմանների միջև տարածվում են չորասեր նոսր անտառները:
2) Մերձալպյան և ալպյան լանդշաֆտներում բարձր է Արեգակի ճառագայթային
էներգիայի ինտենսիվությունը (ուժգնությունը):
3) Կուլտուր–ոռոգելի հողերը տարածվում են սևահողային տափաստանների ենթագոտում:
4) Անապատակիսաանապատային լանդշաֆտներն առաջացել են Արարատյան
գոգավորությունում և Վայքում անտառների անխնա ոչնչացման հետևանքով:

20․ ՀՀ–ի վերաբերյալ ո՞ր պնդումն է սխալ.
1) Գետերը, սնումից կախված, ունեն հոսքի անկայուն ռեժիմ:
2) Հարևան տարածքների նկատմամբ ունի ավելի մեծ միջին բարձրություն:
3) Արեգակի բարձրությունը հորիզոնական հարթության նկատմամբ տատանվում է հունիս ամսին 27°–ից մինչև 74° (դեկտեմբեր):
4) Կովկասյան, Իրանական, Արևելամիջերկրածովային բուսաբանական մարզերի շփման հատվածում է: